Το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου το διάβασα ενώ περίμενα να ξεκινήσει η παράσταση, στον Πολυχώρο Ενώ. Το βιβλίο το έκρυψα στην τσάντα μου και το πήρα το βράδυ (κρυφά από την Ολυμπία) για να το διαβάσω στο κρεβάτι μου. Είναι από αυτές τις ιστορίες, τις παιδικές, τις γραμμένες και για ενήλικες. Από αυτές τις ιστορίες που μιλάνε στα παιδιά με σεβασμό και αλήθειες. Που όμως διατηρούν και τη μαγική τους φαντασία σε εγρήγορση. Η ιστορία έχει αποδοθεί με μια υπέροχη εικονογράφηση!
Λίγα λόγια για το βιβλίο και την παράσταση:
Ο Παβ είναι ένας τζίτζικας που προέρχεται από οικογένεια μεγάλων τραγουδιστών, αλλά αυτός έχει κακή φωνή. Στις συναυλίες του το εξαγριωμένο κοινό του πετάει λαχανικά αντί να χειροκροτεί. Για να βελτιωθεί λοιπόν ο Παβ πάει στον δάσκαλο μουσικής Λυκάων. Εκείνος όμως δεν τον δέχεται αν δεν πληρωθεί πολύ ακριβά: ζητάει το χρυσό σπυρί που βρίσκεται μακριά στην Αφρική. Έτσι για τον Παβ αρχίζει μια μεγάλη περιπέτεια που τον οδηγεί σε συναντήσεις με τις γκρινιάρες χήνες, το λιοντάρι με τη σκοροφαγωμένη λεοντή, τις επαναστάτριες μύγες Τσε Τσε, τα σαρκοφάγα λουλούδια και φυσικά τα τρομερά τυφλά μυρμήγκια. Θα μπορέσει ο τζίτζικας να βρει το χρυσό σπυρί και να πληρώσει τον δάσκαλό του; Υπάρχει όντως χρυσό σπυρί;
Η ιστορία ξεκινάει κάπως έτσι:
Τα απομνημονεύματα ενός τζίτζικα.
Οι χελώνες, οι ελέφαντες και οι παπαγάλοι που είναι μακρόβιοι, ξέρω, θα χλευάσουν τον τίτλο αυτού του κεφαλαίου. Το τζιτζίκι σου λένε, ζει λίγο, ελάχιστα! Τι απομνημονεύματα μπορεί να γράψει; Κι όμως, φίλοι μου, μέσα σε αυτή τη μικρή ζωή, μπορούν να συμβούν πολλά, πάρα πολλά και σημαντικά!
Και ο Παβ συνεχίζει:
Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές αυτής της μικρής ζωής δεν έχασα ποτέ την πεποίθησή μου ότι τα πράγματα θα πάνε καλά. Αν ήμουνα κλεισμένος σε κάποιο μαύρο λαγούμι, κοίταζα τα αστέρια. Όταν έπεφτα μέσα σε λάσπες, έστελνα το βλέμμα στον ουρανό. Όταν ζεσταινόμουνα ξάπλωνα. Όταν κρύωνα, έτρεχα. Αν πεινούσα, τραγουδούσα. Αν πονούσα, χόρευα. Εξάλλου, τι άλλο είναι η αισιοδοξία πέρα από μια τεράστια και άδολη αγάπη για το παρόν;
Άρχισε να μου αρέσει αυτός ο τύπος, ο Παβ. Ήθελα να μάθω κι άλλα! Για τα τυφλά μυρμήγκια, το χρυσό σπυρί, τα σαρκοβόρα λουλούδια, τις μύγες τσε τσε. Σκέφτηκα πως θα μπορούσαν να μας πουν περισσότερα οι άνθρωποι που τον γνώρισαν από κοντά. Τι ιστορίες θα είχαν αυτοί να αφηγηθούν για τους ήρωές τους; Σε ποιο ταξίδι τους οδήγησαν; Δεν έχασα λεπτό!
Συνεντεύξεις: Ιωάννα Σεραφειμίδου
Φώτης Δούσος- συγγραφέας
Ποια ήταν πρώτη στιγμή που συνέλαβες την ιστορία με τον Παβ, έναν τζίτζικα;
Πάντα μου άρεζαν τα τζιτζίκια και αυτό που συμβόλιζαν από την εποχή του Αισώπου: την ανεμελιά, το καλλιτεχνικό ταμπεραμέντο, τον αντισυμβατικό τρόπο ζωής. Η ιδέα του Παβ γεννήθηκε μέσα μου την ίδια περίοδο που η γυναίκα μου κυοφορούσε τον γιο μας. Δεν θέλω να το πάω ψυχαναλυτικά και να κάνω παραλληλισμούς για τον έναν τοκετό και τον άλλο. Άλλωστε οι δημιουργικοί/συμβολικοί τοκετοί ωχριούν και δεν φτάνουν ούτε κατά διάνοια στον ύψος των αληθινών. Θέλω να πιστεύω ωστόσο ότι η ιστορία του Παβ ήταν ένα καμουφλαρισμένο γράμμα στο αγέννητο ακόμα μωρό μας. Ήταν σα να το καλωσόριζα στον κόσμο λέγοντας “το μέρος που σε φέρνουμε είναι γεμάτο περιπέτειες, θαύματα αλλά και δυσκολίες. Μη φοβηθείς, εμείς έχουμε το τραγούδι και συνεκδοχικά την τέχνη μας, τη δημιουργική μας διάθεση την αγάπη μας για τα καλά πράγματα. Με αυτά θα πορευτούμε.”
Ποιο ήταν το δικό σου χρυσό σπυρί; Κατάφερες να το βρεις;
Χρυσό σπυρί είναι η αγάπη που κάποιες περιόδους της ζωής φοβόμαστε ότι δεν υπάρχει γιατί δεν φαίνεται πουθενά, αλλά αυτή είναι πανταχού παρούσα, αρκεί να έχουμε τις κεραίες μας ανοιχτές. Άλλο χρυσό σπυρί είναι η δημιουργικότητα, το να κάνεις πράγματα καλλιτεχνικά ή μη, δεν έχει σημασία. Ράβε και ξήλωνε.
Ο Παβ έμαθε να τραγουδάει καλά ή παρέμεινε φάλτσος για την υπόλοιπή του ζωή;
Έμαθε να τραγουδάει γιατί εγκατέλειψε τη στείρα εξάσκηση και τη ναρκισσιστική εστίαση που καμιά φορά αυτή φέρνει. Επέλεξε να εμπλακεί κοινωνικά, έφυγε από τον εαυτό του, έμαθε στις μύγες τσετσέ τραγούδι (που ήταν ακόμα πιο ανεπίδεκτες μαθήσεως από τον ίδιο!). Διδάσκοντας σε άλλους που είχαν εξίσου μεγάλη ανάγκη το τραγούδι, αν όχι και μεγαλύτερη, άρχισε να βελτιώνεται. Αυτό το βλέπει με την πρώτη ματιά ο δάσκαλος του ο Λυκάων στο τέλος της ιστορίας για αυτό δεν του ζητάει πια να κάνει την κλίμακα τζι ματζόρε. Αλλά τον οδηγεί σε πιο βαθιά επίπεδα μαθητείας.
Ποιος ήταν ο δικός σου δάσκαλος στο μαγικό σου ταξίδι στη ζωή;
Είχα πολλούς και σημαντικούς δασκάλους. Οι φιλόλογοι μου στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Οι δάσκαλοι που με δίδαξαν μουσική, λογοτεχνία, γιόγκα, πολεμικές τέχνες! Είναι μεγάλη η λίστα. Επίσης τον ρόλο του δασκάλου και του μέντορα έχουν παίξει κατά καιρούς φίλοι και αγαπημένα πρόσωπα. Λένε ότι ο δάσκαλος εμφανίζεται στη ζωή ενός μαθητή όταν ο δεύτερος είναι έτοιμος. Είναι ωραίο να προετοιμάζουμε τον εαυτό μας και να προλειαίνουμε το έδαφος για τέτοιες συναντήσεις.
Στέλλα Δημητρακοπούλου, Art Director, γραφίστρια
Για τη δημιουργία ενός βιβλίου χρειάζονται πολλοί “σκηνοθέτες”. Πως λειτούργησε η μεταξύ σας συνεργασία και υπάρχει κάποια σκηνή μέσα στην ιστορία, που αντικατοπτρίζει τη σχέση αυτή;
Για τη δημιουργία ενός βιβλίου είναι απαραίτητη η επιλογή των κατάλληλων ατόμων, που θα δημιουργήσουν στην αρχή τη μαγιά και στη συνέχεια την αίσθηση του τελικού αποτελέσματος. Αυτός είναι ο δρόμος. Όλοι μαζί, εκδότης, συγγραφέας, εικονογράφος, art director, τυπογράφος, βιβλιοδέτης είναι μια ομάδα παραγωγής καλά δομημένη, με σεβασμό ο καθένας στα όρια της δουλειάς του άλλου. Η σχέση αυτή και η λειτουργικότητά της ή μη αντικατοπτρίζεται στο συνολικό αποτέλεσμα που είναι το βιβλίο στην τελική του μορφή. Στη δική μας συνεργασία όλα πήγαν κατ’ ευχήν.
Αν δεν ήσουν γραφίστρια τι θα ήθελες να είσαι;
Είμαι και άλλα πράγματα που τα έχω σπουδάσει και έχω εργαστεί αντίστοιχα, όπως θεατρολόγος, εικαστικός, εικονογράφος και creative director, οπότε στο καλλιτεχνικό και δημιουργικό σκέλος δεν έχω κρυφούς πόθους, απ’ όσο γνωρίζω. Πάντα μου άρεσε όμως η κολύμβηση. Ίσως να ήθελα να είμαι αθλήτρια. Του νερού όμως.
Η ιστορία του Παβ τελείωσε και μαζί με αυτή και το βιβλίο. Τί πιστεύεις πως έγινε την επόμενη μέρα;
Η ιστορία του Παβ αρχίζει και τελειώνει κάθε φορά που κάποιος ανοίγει και κλείνει το βιβλίο. Αυτή είναι και η μαγεία του βιβλίου, ενός μέσου διαχρονικού, που πάντα θα είναι η αρχή και το τέλος, κάθε δημιουργικής αναζήτησης. Σε ό,τι αφορά την επόμενη μέρα, κάθε ιστορία έχει μια προϊστορία και μια μεταϊστορία. Η μεταϊστορία του Παβ θα μπορούσε να είναι πολλά. Ένας τζίτζικας όμως δίνει την προσοχή του στο σήμερα, στην ιστορία. Το μετά είναι συνήθως για τον μέρμηγκα.
Αγγελική Μπόζου, Εικαστικός
Τι σε ενέπνευσε στην ιστορία του Παβ και του έδωσες, τόσο αριστοτεχνικά, χρώμα και ζωή;
Όσο και να με εμπνέει κάτι αν δε με αφορά χάνεται η επαφή. Ο Παβ πιστεύω ότι μας αφορά όλους γιατί μέσα από τον μικροσκοπικό εαυτό του, μας περιγράφει πολλά και σημαντικά. Κάνει πολύ πετυχημένα αυτό που πρέπει να κάνουν τα παραμύθια. Το σημαντικότερο για εμένα σε αυτό το κείμενο είναι ο τρόπος που λέγονται όλα, η αίσθηση της εξομολόγησης που υπάρχει σε κάθε πρόταση. Η πραγματικότητα του Παβ μού δημιούργησε τη διάθεση να υπάρχω κι εγώ μέσα στις εικόνες, να αποτυπωθεί η δική μου πραγματικότητα. Εγώ λοιπόν, με μια δεύτερη καρδιά να χτυπά μέσα στην μεγάλη μου κοιλιά, ζωγραφίζω. Ετοιμάζομαι για ένα ακόμα ταξίδι ζωής. Χρώμα για την αισιοδοξία, πειραματισμός, ελευθερία και πολύ λευκό που δίνει χώρο στη φαντασία.
Χρειάστηκε να ψάξεις και εσύ κάποιο χρυσό σπυρί στη ζωή σου για να καταφέρεις να εκφράσεις την τέχνη σου;
Για εμένα το χρυσό σπυρί είναι η ίδια η τέχνη που προϋποθέτει την αναζήτηση, το ταξίδι, τη συνεχή μετακίνηση, το να θες κάτι άλλο και μετά κάτι άλλο και πιο μετά πάλι κάτι άλλο. Το ψάχνω και θα το ψάχνω σε όλη μου τη ζωή και αυτό είναι που με κάνει να υπεραγαπώ το επάγγελμα που έχω επιλέξει να κάνω. Η αναζήτηση δε σταματάει ποτέ και αυτή είναι η μαγεία. Δεν ξεκουράζεσαι, κάθε φορά που πιστεύεις ότι η ικανοποίηση πλησιάζει, εμφανίζεται η αφορμή για μια νέα άγνωστη διαδρομή που σε καλεί σε νέες περιπέτειες.
Ποιος ήταν ο δικός σου ήρωας, όταν ήσουν παιδί; Θέλεις να μας τον ζωγραφίσεις;
Μαριάννα Ψύχαλου - Εκδότης
Τι ήταν αυτό που ξεχώρισες στην ιστορία του Παβ και σε οδήγησε στην έκδοσή του;
Όταν διαβάζω τα κείμενα που έρχονται στη Μικρή Σελήνη προσπαθώ να απενδύομαι τον ρόλο του εκδότη και να ενδύομαι αυτόν του αναγνώστη. Θεωρώ μεγάλη ευθύνη την επιλογή ενός κειμένου που θα δοθεί σε παιδιά. Όχι με την έννοια της ηθικής αλλά λόγω της ταπεινότητας και του σεβασμού που αισθάνομαι απέναντι σε αυτά τα φωτεινά μυαλά. Η αρχή μου είναι ότι στα παιδιά πρέπει να δίνουμε το καλύτερο που έχουμε και αυτό το κείμενο, ο Παβ, αισθάνθηκα ότι είναι ακριβώς αυτό. Είναι ένα κείμενο που χαρακτηρίζεται από όλες τις αρετές που εγώ θεωρώ σημαντικές. Έχει ενέργεια, έξυπνο χιούμορ, ειλικρινείς χαρακτήρες, καταιγιστική δράση, αλλά και συναίσθημα, τρυφερότητα και στοχασμό. Το βασικότερο όμως από όλα είναι ότι δεν σε περιορίζει ούτε προσπαθεί να σου υποβάλει κάποιο μήνυμα. Σου δίνει χώρο και αέρα να επιλέξεις πώς θες εσύ να σταθείς απέναντί του. Σε σέβεται.
Ποιοι είναι οι δικοί σου σύντροφοι τσε τσε στη σχέση σου με τα βιβλία; Έχετε προσπαθήσει να κάνετε τις δικές σας ανατροπές;
Αγαπώ πολύ τους συνεργάτες μου και με τους περισσότερους δουλεύω από πολύ παλιά. Η αγαπημένη μου κατηγορία είναι οι γραφίστες! Δουλεύοντας μαζί τους αισθάνομαι ότι μπαίνω σε ένα μαγικό escape room με άπειρες δυνατότητες. Ο Μίλτος, η Δήμητρα, η Άννα, η Μαργαρίτα, ο Κωστής και πρόσφατα η Στέλλα έχουν καθορίσει κατά πολύ την εξέλιξη της αισθητικής μου, σαν άνθρωπος. Αγαπώ, όμως, πολύ και τους τυπογράφους, κυρίως γιατί με ανέχονται. Μπαίνω συνέχεια στα πόδια τους, τούς βάζω δύσκολα και είμαι σχεδόν ψυχαναγκαστική με τα χρώματα και τα χαρτιά. Επίσης, τρέφω ιδιαίτερη αγάπη στους επιμελητές και τους διορθωτές γιατί είναι οι αφανείς ήρωες. Σε όλη μου τη μέχρι τώρα καριέρα έχω μια συνεργάτιδα που την γνωρίζω από παιδί! Προφανώς, δεν είμαστε συνομήλικες! Αυτή με έμαθε να είμαι αυστηρή με τα κείμενα, να δίνω σημασία στις λέξεις και στη στίξη και να μην επαναπαύομαι. Βασικοί μου, όμως, σύντροφοι στα βιβλία είναι ο αδερφός μου, ο Φίλιππος και ο πατέρας μου, ο Γιώργος. Ο Φίλιππος είναι η γείωσή μου και ο πατέρας μου αυτός που μου κλείνει το μάτι όταν ανοίγω φτερά να πετάξω. Ακούγεται λίγο σαν συμμορία!
Όσο για τις ανατροπές δεν ξέρω τι να σου απαντήσω. Δεν αισθάνομαι ότι κάνουμε κάτι ανατρεπτικό. Έχουμε ένα συγκεκριμένο όραμα και κάποιες αρχές που διέπουν τη δουλειά μας. Αυτό ακολουθούμε και δεν αποκλίνουμε. Αν αυτό θεωρείται ανατρεπτικό, τότε, ναι, κάνουμε ανατροπές.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μικρή Σελήνη
Την Παράσταση θα δείτε στον Πολυχώρο Ενώ
