Γράφει η Ιωάννα Μπλέκα

Ο φόβος είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό συναίσθημα που έχουν όλα τα παιδιά από την βρεφική ηλικία, καθώς τα προστατεύει από τα απειλητικά σήματα του περιβάλλοντός. Τα παιδιά μπροστά σε έναν εντελώς άγνωστο κόσμο έρχονται αντιμέτωπα συνεχώς με νέες και διαφορετικές καταστάσεις για τις οποίες συχνά εκφράζουν φόβους.

Οι φόβοι αυτοί αλλάζουν ανάλογα με την ψυχο-συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξή τους. Για παράδειγμα τα βρέφη, με βάση την θεωρία προσκόλλησης του Bowlby, ήδη στην ηλικία των 7 μηνών εμφανίζουν άγχος για τα ξένα πρόσωπα και μέχρι το τέλος του πρώτου χρόνου άγχος αποχωρισμού από τα πρόσωπα φροντίδας τους. Μετά τα 2 τους χρόνια τα παιδιά εκτίθενται συνεχώς σε νέες εμπειρίες που πιθανόν να τους προκαλούν φόβο, για παράδειγμα η πρώτη φορά σε παιδικό πάρτι, η επίσκεψη στο γιατρό, το σχολείο, τα καρναβάλια, το μπάνιο στη θάλασσα και πολλά άλλα.

Μέχρι τα 5 τους χρόνια, οι συχνότεροι φόβοι τους σχετίζονται με το σκοτάδι, τα ζώα, τα καιρικά φαινόμενα. Στην προσχολική ηλικία, όπου η φαντασία τους είναι μεγάλη και συχνά συγχέεται με την πραγματικότητα, τα παιδιά εκφράζουν φόβους για τέρατα, φαντάσματα, άγρια ζώα κ.ά. Οι φόβοι αυτοί προκύπτουν από τις καθημερινές τους δραστηριότητες, από τον τρόπο που αντιλαμβάνονται όσα βλέπουν στην τηλεόραση, αλλά και από το γεγονός ότι στα πλαίσια της ανάπτυξής τους καλούνται να αποχωριστούν όσα μέχρι τώρα τους πρόσφεραν ασφάλεια, όπως η πιπίλα, η πάνα και οι βρεφικές τους συνήθειες, γι’ αυτό και τις περισσότερες φορές οι φόβοι εκδηλώνονται πριν ή κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Καθώς μεγαλώνει ένα παιδί και αναπτύσσεται γνωστικά, οι φόβοι αρχίζουν να είναι πιο ρεαλιστικοί, φόβοι για το σχολείο, τις φυσικές καταστροφές, φόβοι για πολέμους, ασθένειες, σωματικό τραυματισμό ή και θάνατο των ίδιων και των αγαπημένων τους. Ακόμη συναντούμε συχνά κοινωνικούς φόβους σε σχέση με την αποδοχή από τους συνομηλίκους αλλά και την σχολική επίδοση.

Οι παιδικοί φόβοι μπορούν να εμφανιστούν ξαφνικά, από το “τίποτα”, και συχνά εξαφανίζονται πάλι με τον ίδιο τρόπο μετά από λίγο καιρό και χωρίς μεγάλη προσπάθεια, εφόσον το παιδί ωριμάζει και τους αντιμετωπίζει πιο λογικά. Άλλες φορές πάλι προκύπτουν από μια αγχωτική κατάσταση, από κάποιο τρομακτικό βίωμα, που δεν αντιμετωπίστηκε εκείνη τη στιγμή. Αν δεν βοηθήσουμε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους, δικαιολογώντας κάποιες φορές λογικά όσα τους συμβαίνουν και αποκαθιστώντας την αντίληψή τους, υπάρχει περίπτωση οι φόβοι να παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και να παγιωθούν ως φοβίες.

Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να ακούμε τις ανησυχίες του παιδιού με κατανόηση και να μην υποτιμούμε τους φόβους του. Ακόμα κι αν αυτό που φοβάται δεν υπάρχει στην πραγματικότητα (πχ. φάντασμα πίσω από την κουρτίνα), να θυμάστε ότι το συναίσθημα του φόβου του είναι υπαρκτό και αληθινό. Καλό είναι οι γονείς να μην προβάλουν τις δικές τους ανασφάλειες και να μην είναι υπερπροστατευτικοί, γιατί με τον τρόπο αυτό μεταδίδουν στο παιδί ένα αίσθημα γενικευμένης ανασφάλειας. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποφεύγουμε με πανικό αυτό που φοβίζει το παιδί, καθώς η φυγή ενισχύει και εδραιώνει το φόβο. Η έκθεση όμως σε ότι φοβάται το παιδί θα πρέπει να γίνεται σταδιακά, χωρίς πίεση και με απόσταση ασφαλείας. Το πιο εύκολο για να ξεπεράσει το παιδί ένα φόβο είναι να βλέπει το γονιό να τον αντιμετωπίζει πρώτος, κι έτσι η συμπεριφορά του γονιού να γίνεται πρότυπο μίμησης για το παιδί.

Τα παιδιά όλων των ηλικιών για να ξεπεράσουν ένα φόβο, θα πρέπει καταρχήν να μάθουν να τον εκφράζουν, και αυτό θα γίνει μόνο μέσα σε μια υποστηρικτική σχέση με το γονιό. Ειδικά για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας η αντιμετώπιση δεν μπορεί να βασιστεί μόνο σε λογικά επιχειρήματα. Καλό είναι ο γονιός να συζητάει με το παιδί τους φόβους του και να του προτείνει δημιουργικούς ή και φανταστικούς τρόπους για την αντιμετώπισή τους. Σχετικά παραμύθια, θεατρικά σκετσάκια, ζωγραφιές όπου θα δώσουν μορφή στο φόβο τους και στη συνέχεια φανταστικοί τρόποι εξουδετέρωσης (πχ. σκίσιμο ζωγραφιάς, ψέκασμα με “ειδικό σπρέι” που διώχνει τα φαντάσματα), πολλές φορές αποδεικνύονται εξαιρετικά αποδοτικοί.

Τα Φοβολιχούδια μπορεί να είναι άλλος ένας αποδοτικός τρόπος που θα εξαφανίσει τους φόβους και τις έννοιες των παιδιών.

photo via

απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την προηγούμενη έγγραφη έγκριση των πυγολαμπίδων

 

Λίγα Λόγια για την Ιωάννα Μπλέκα

Απόσπασμα από το βιβλίο του Στέλιου Παπαβέντση (Παιδίατρος _ Σύμβουλος Γαλουχίας) “Προικισμένα μωρά εμπνευσμένοι γονείς: για μια άλλη προσχολική ηλικία” (Εκδόσεις Πατάκη)

Η βόλτα, η αλλαγή παραστάσεων, είναι ζωτικής σημασίας ήδη από τους πρώτους μήνες της ζωής. Τα βρέφη που εκτίθενται με ασφάλεια και αγάπη σε νέα ερεθίσματα γίνονται πιο ενεργητικά, πιο ζωντανά. Αποκτούν αυτοπεποίθηση, παίρνουν από μόνα τους πρωτοβουλία να εξερευνήσουν τον κόσμο, να υπερκεράσουν το φόβο του αγνώστου. Αποκρυπτογραφούν πτυχές του κόσμου, διεκδικούν από το εκάστοτε εξωτερικό τους περιβάλλον τη χαρά και την ικανοποίηση, και τελικά γίνονται έξυπνα, εύστροφα και κοινωνικά νήπια και παιδιά καθώς μεγαλώνουν. Τα “περπατημένα” μωρά γίνονται πιο εύκολα “περπατημένοι” ενήλικες. Μια προγραμματισμένη, ασφαλής έκθεση στον καθαρό αέρα υπηρετεί την υγεία, σωματική και ψυχική.

Έκθεση σε μεγάλες και προχωρημένες εμπειρίες

Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τα βιβλιοπωλεία. Συνήθιζα να πηγαίνω συχνά με το δεκαοχτώ μηνών γιο μου σε μεγάλα βιβλιοπωλεία: Η γυναίκα μου κάθεται με τη μικρή μας στο καφέ του βιβλιοπωλείου κι εμείς ξεκινάμε την περιήγηση. Τον αφήνω να περπατήσει ανάμεσα στα ράφια στα διάφορα τμήματα. Σταματά, παίρνει ένα βιβλίο από ένα ράφι, το περιεργάζεται. Ξεφυλλίζει τις σελίδες του, επικεντρώνεται σε εικόνες, με εμένα παράλληλα να του μιλάω για ότι του προκαλεί ενδιαφέρον. Μαθαίνει να βάζει το βιβλίο πίσω στο ράφι, να μου δείχνει κάτι που του αρέσει, να κοιτάζει τους ανθρώπους γύρω του, που κάνουν παρόμοια πράγματα με αυτόν. φτάνει στο τμήμα με τα παιδικά βιβλία, τα ψαχουλεύει με χαρά. Παίζουμε πηγαίνοντας κάτω με τις σκάλες και ανεβαίνοντας πίσω με το ασανσέρ. Ακούει την ανάλαφρη μουσική του βιβλιοπωλείου και χορεύει που και που. Χαμογελάει στους περαστικούς και επιστρέφει με περιέργεια στο καφέ για να δει τη μαμά, μόλις τον παροτρύνω να πάει πίσω. Έχει περάσει υπέροχα, κι εγώ μαζί του. Σε αυτή τη μία ώρα έχει μάθει ένα σωρό πράγματα: πως να μοιράζεται την προσοχή του μαζί μου, πώς να ανακαλύπτει άφοβα τον κόσμος, πώς να πειραματίζεται αλλά και πως να υπακούει σε κανόνες. Πώς να συνδυάζει εμπειρίες όπως εξερεύνηση, βιβλίο, μουσική. Μαθαίνει να αγαπάει όλα αυτά που ένας βιβλιόφιλος ενήλικας λαίμαργα λαχταρά μπροστά σε μία βιβλιοθήκη: τη μυρωδιά του βιβλίου, το χαρτί, την περιπλάνηση από τον ένα τόμο στον άλλο, τη συμμετοχή του διπλανού αναγνώστη στην κοινή εμπειρία και τη δημιουργική ηρεμία του χώρου. Με αυτόν τον τρόπο, το βιβλίο γίνεται χαρά που ριζώνει και εντυπώνεται στα κύτταρα του μικρού παιδιού.

Αυτή είναι μια απλή αλλά μεγάλη εμπειρία για ένα νήπιο. Πολλοί γονείς θα την έβρισκαν αδύνατη, άκαιρη ή άσκοπη. Στην πραγματικότητα, τα μωρά έχουν εντυπωσιακές ικανότητες να απορροφούν πράγματα που τα θεωρούμε προχωρημένα. Προσαρμόζονται σε αυτά που τους δείχνουμε και γίνονται μεγάλα αν φτιάξουμε μεγάλο καλούπι. Αντίστροφα, μπορούν εύκολα να παλινδρομήσουν σε βρεφική συμπεριφορά. και να “μικρύνουν” αν τα κλείσουμε στους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού και τα κυνηγάμε από πίσω για να φάνε και να κοιμηθούν στην ώρα τους. Είναι κανονικοί άνθρωποι, όχι έγκλειστοι σε φυλακή με συσσίτιο. Δικαιούνται να γευτούν εμπειρίες διαφορετικές, ανυψωτικές, υπερβατικές, με τον ίδιο τρόπο που τις δικαιούμαστε και εμείς: μια συναυλία ένα γλυκό καλοκαιρινό βραδάκι στη θάλασσα· μια περιήγηση στους πολύχρωμους πίνακες μιας αίθουσας τέχνης με το καρότσι· μια επίσκεψη με τον ίδιο τρόπο ή με μάρσιπο σε ένα μουσείο φυσικής ιστορία ή αυτοκινήτων· μια περιπλάνηση σε φάρμα με ζώα ή ένα λούνα πάρκ· ένα υπαίθριο θέατρο με καραγκιόζη ή μαριονέτες · μια εκδρομή με πικ νικ στη φύση, στου βουνό ή την παραλία · μια έξοδο σε ένα εστιατόριο με διαφορετικό φαγητό από το σπιτικό (και με διαθέσιμη καρέκλα για νήπια!) · ένα ταξίδι με το τρένο ή το αεροπλάνο · μια περιήγηση σε λαϊκή αγορά ή σε εμπορικό κέντρο · και πολλές άλλες επιλογές για δυνητικά τεράστιες εμπειρίες, που θα μείνουν ανεξίτηλα χαραγμένες στη διψασμένη, αγνή ψυχή βρεφών και νηπίων.

Η αναδημοσίευση γίνεται με την άδεια του συγγραφέα και παιδιάτρου – συμβούλου γαλουχίας Στέλιου Παπαβέντση. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του pediatros-thes.gr για περισσότερη αρθρογραφία.

Γράφει η Ιωάννα Μπλέκα

Τα τελευταία χρόνια συνεπεία της οικονομικής κρίσης που έχει κυριαρχήσει στη χώρα μας, κατακλυζόμαστε καθημερινά από αιτήματα για φιλανθρωπία. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και τα κοινωνικά δίκτυα παρουσιάζουν συχνά άτομα, οικογένειες ή φορείς που έχουν την ανάγκη μας. Στο δρόμο βλέπουμε κόσμο που ζητάει χρήματα, γάλα ή φαγητό. Όχι όμως όπως το έκανε παλιά. Δεν βλέπουμε μόνο ζητιάνους ή παιδιά Ρομά στα φανάρια. Τώρα βλέπουμε έξω από τα σούπερ μάρκετ και τα πολυκαταστήματα γυναίκες και άντρες, Έλληνες και αλλοδαπούς, να παρακαλάνε να τους αγοράσουμε κάποιο φαγώσιμο για να ταΐσουν τα παιδιά τους ή καλοντυμένους ανθρώπους να ψάχνουν στα σκουπίδια για φαγητό. Εικόνες που μας σοκάρουν και μας προβληματίζουν.

Τα περιστατικά αυτά είναι τόσα πολλά πλέον γύρω μας που οι περισσότεροι δεν ξέρουμε τι στάση να κρατήσουμε. Κάποιες φορές λοιπόν αδιαφορούμε, κλείνουμε τα μάτια και απαρνιόμαστε το πρόβλημα. Άλλοτε ανταποκρινόμαστε στην ανάγκη του συνανθρώπου μας για μία μόνο φορά και νομίζουμε ότι λύσαμε το πρόβλημα. Κάποιοι από εμάς, αντιλαμβανόμενοι ότι δεν μπορούμε να βοηθήσουμε όλους όσους έχουν ανάγκη, επιλέγουμε έναν άνθρωπο, μία οικογένεια ή έναν φορέα, τον οποίο ενισχύουμε συστηματικά είτε με υλική είτε με άλλου είδους πρακτική υποστήριξη. Και πάλι όμως, ότι και να επιλέξουμε να κάνουμε, συχνά μπαίνουμε σε αναρωτήσεις για το αν είναι αρκετό, και για το αν η ανάγκη που προβάλλεται είναι αληθινή ή οι άλλοι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν το αίσθημα της αλληλεγγύης μας. Η αλήθεια είναι πως δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε 100% σίγουροι. Και δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις, δεν μπορούμε παρά να εμπιστευτούμε το ένστικτό μας όταν βοηθάμε κάποιον.

Αυτό που πρέπει να έχουμε πάντα όμως στο μυαλό μας, είναι ότι ο συνάνθρωπός μας, που φτάνει στο σημείο να ζητάει βοήθεια από ξένους άγνωστους ανθρώπους, σίγουρα προσπαθεί να καλύψει κάποια ανάγκη του, είτε υλική είτε και ψυχολογική. Δεν είμαστε εμείς αυτοί που θα κρίνουμε ποιος έχει μεγαλύτερη ανάγκη. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να μπούμε στη θέση του, να κατανοήσουμε πως μπορεί να νιώθει, τι μπορεί να σκέφτεται και τι μπορεί να περιμένει από εμάς. Ακόμα πιο σημαντικό θα ήταν να τον γνωρίζαμε προσωπικά, να μιλούσαμε μαζί του και να μπορούσαμε να καταλάβουμε τις εξατομικευμένες ανάγκες του. Γιατί βοήθεια δεν είναι να του δώσουμε 5 ευρώ ή ένα ψωμί, και το πρόβλημα δεν λύνεται με την συνεισφορά ενός μόνο ατόμου συνήθως. Βοήθεια είναι να βρούμε τον τρόπο να τον υποστηρίξουμε με επαναλαμβανόμενες και συνεπείς δράσεις μας πχ να του δίνουμε κάθε μέρα ψωμί. Βοήθεια είναι να μπορέσουμε να τον κατευθύνουμε σε δομές και υπηρεσίες από όπου μπορεί να δεχθεί ιατρική, ψυχολογική, μαθησιακή, εργασιακή και υλική υποστήριξη. Βοήθεια είναι να τον διασυνδέσουμε με ομάδες της πόλης μας για να μπορέσει να βγει από την παθητική στάση αυτού που ζητάει, να ξεπεράσει κάποια από τα προβλήματά του και να αρχίσει να δημιουργεί και πάλι ευκαιρίες για τον εαυτό και την οικογένειά του.

Μπορείτε να δείτε κάποιους χρήσιμους συνδέσμους εδώ

Λίγα Λόγια για την Ιωάννα Μπλέκα

Η Ιωάννα Μπλέκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κι έκανε μεταπτυχιακό στην Ψυχική Υγεία Παιδιών, Εφήβων και Οικογένειας στο London Metropolitan University. Στη συνέχεια παρακολούθησε τετραετή μετεκπαίδευσή στη Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία και παράλληλα ξεκίνησε να δουλεύει όπως πάντα ονειρευόταν, με παιδιά, εφήβους και τις οικογένειές τους στην πόλη μας. Μας μιλάει για ελεύθερο χρόνο και ψυχολογία. 

 

Όταν τα ζευγάρια γίνονται γονείς, όλοι συνήθως τους προκαταβάλουν ότι ο ερχομός ενός παιδιού στην οικογένεια σημαίνει μια πλήρη απασχόληση και τον εκμηδενισμό του ελεύθερού τους χρόνου. «Κοιμηθείτε τώρα γιατί σας περιμένουν ξενύχτια», «διασκεδάστε τώρα που δεν έχετε υποχρεώσεις», «βγείτε και πηγαίνετε ταξίδια τώρα που έχετε την δυνατότητα». Δεν λέω πως η ζωή του κάθε ζευγαριού δεν αλλάζει με τον ερχομό των παιδιών στην οικογένεια, αλλά πρέπει η γονεϊκότητα να θεωρείτε σκλαβιά και οι γονείς αιχμάλωτοι των παιδιών τους; Ή είναι ανέφικτο για έναν γονιό να κοιμηθεί, να διασκεδάσει, να ταξιδέψει, να περάσει καλά, είτε έχει το παιδί μαζί του, είτε το έχει αφήσει σε κάποιον άλλο;

Με τον ερχομό ενός παιδιού στην οικογένεια οι ισορροπίες αλλάζουν και φυσικά τους πρώτους μήνες το ζευγάρι ψάχνει να βρει νέους τρόπους ώστε να συμπεριλάβει στην καθημερινότητά του και να ανταποκριθεί στις ανάγκες του βρέφους, που είναι έντονες καθώς εξαρτάται απόλυτα από αυτούς, και κυρίως από την μαμά – τροφό. Ακόμα όμως και σε αυτή τη φάση, και πόσο μάλλον αργότερα στη ζωή του παιδιού, είναι απαραίτητο οι γονείς να βρίσκουν χρόνο για τον εαυτό τους ο καθένας αλλά και για τη σχέση τους ως ζευγάρι.

Ένας γονιός όταν “σπαταλάει” τον ελεύθερό του χρόνο σε κάποια άλλη δραστηριότητα, πέρα από την ενασχόληση με το παιδί του, νιώθει συνήθως λίγες ή και πολλές ενοχές. Έχει αναλογιστεί όμως ποτέ πόσο ωφέλιμο πρότυπο γίνεται για το παιδί του; Ένας γονιός, είναι και άνθρωπος, με τις δικές του ανάγκες. Θέλει να διατηρεί τις κοινωνικές του σχέσεις, θέλει να μαθαίνει καινούργια πράγματα, θέλει να εξελίσσεται και να γίνεται καλύτερος άνθρωπος και γονιός, θέλει και χρειάζεται να παίρνει ανάσες για να επιστρέφει με περισσότερη όρεξη στο σπίτι. Αφιερώνοντας χρόνο στον εαυτό μας και συμμετέχοντας σε δράσεις που μας ευχαριστούν, προσφέρουμε και στα παιδιά μας τα οποία παρακολουθούν και παραδειγματίζονται από τον ενθουσιασμό μας, την ευχαρίστηση μας , τη δίψα μας για γνώση και εξέλιξη κ.ά.

Ο πιο ανώδυνος τρόπος για να ξεκινήσει μια μαμά ή ένας μπαμπάς να κάνει πράγματα για τον εαυτό του, είναι η συμμετοχή σε μια ομάδα γονέων, αφού εκεί υπάρχει το πρόσχημα ότι λείπει μεν, αλλά το κάνει για το παιδί του. Διοργανώνοντας χρόνια τώρα σχολές γονέων, αντιλαμβάνομαι πόσο απελευθερωτική είναι συνήθως η επαφή με άλλους γονείς … όλοι έχουμε τις ίδιες αγωνίες, τις ίδιες ενοχές, τους ίδιους προβληματισμούς και το μοίρασμα βοηθάει να απαλλαγούμε από αυτές. Κι έτσι γονείς που ξεκίνησαν δειλά από ομάδες συμβουλευτικής, αντιλήφθηκαν ότι συμμετέχοντας και σε άλλες ομάδες φαινομενικά άσχετες με τον γονεϊκό τους ρόλο, πχ. θεατρικό παιχνίδι, παιχνίδι με άλλους γονείς, ομάδες αυτογνωσίας, εθελοντικές ομάδες, ομάδες κατασκευών, χειροτεχνίας, φωτογραφίας, μουσικής κι ότι άλλο ταιριάζει στον καθένα, βοηθήθηκαν και άρχισαν να ανακαλύπτουν το παιδί που κρύβεται μέσα τους. Και έτσι γυρνούσαν στο σπίτι πιο χαρούμενοι και πιο γεμάτοι από την ζωή και την καθημερινότητά τους. Πιο έτοιμοι για τις απαιτήσεις του γονεϊκού τους ρόλου. Πιο συνδεδεμένοι με τις ανάγκες και τα συναισθήματα τα δικά τους, και κατ’ επέκταση των παιδιών τους. Γυρνούσαν και γυρνάνε σπίτι ως καλύτεροι γονείς.

Οι Πυγολαμπίδες στο Κλουβί σχεδιάζουν μια παρόμοια ομάδα, κλείνουν το μάτι στους γονείς και τους προτείνουν να γίνουν και πάλι παιδιά. Διοργανώνουν τη δράση «Στο κλουβί με τους γονείς» και σε καλούν στην παρέα τους! Διάβασε περισσότερα εδώ ή κάνε εγγραφή στο εβδομαδιαίο Newsletter για να μαθαίνεις πρώτους που θα γίνονται οι συναντήσεις!

 

Λίγα Λόγια για την Ιωάννα Μπλέκα

Η Ιωάννα Μπλέκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κι έκανε μεταπτυχιακό στην Ψυχική Υγεία Παιδιών, Εφήβων και Οικογένειας στο London Metropolitan University. Στη συνέχεια παρακολούθησε τετραετή μετεκπαίδευσή στη Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία και παράλληλα ξεκίνησε να δουλεύει όπως πάντα ονειρευόταν, με παιδιά, εφήβους και τις οικογένειές τους στην πόλη μας. Μας μιλάει για ελεύθερο χρόνο και ψυχολογία. 

 

Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς της έγγραφη άδεια των Πυγολαμπίδων.

Γράφει η Αριστέα Σταυροπούλου, Διευθύντρια Σύνταξης στο περιοδικό Έτσι απλά

Κοιτάζω φωτογραφίες με στολισμένα χριστουγεννιάτικα δέντρα, ενώ έξω ένας ολοφώτεινος ήλιος έχει παραμερίσει τα λιγοστά σύννεφα που είχαν κάνει την εμφάνισή τους νωρίτερα! Φτάσαμε αισίως στον τελευταίο μήνα του φθινοπώρου, αλλά μόνο ένα πολύ απαλό δροσερό αεράκι θυμίζει τι εποχή έχουμε. Έτσι είναι η Ελλάδα!

Μέσα σε αυτήν τη λιακάδα, βρίσκομαι ήδη σε κλίμα Χριστουγέννων –λόγω δουλειάς φυσικά! Και κάπως έτσι θυμάμαι μία ιστορία που είχα παρακολουθήσει περίπου έναν χρόνο πριν. Κάποια αεροπορική εταιρεία είχε οργανώσει, σε περίοδο εορτών, μία μοναδική έκπληξη για όλους τους επιβάτες μίας από τις πτήσεις της. Στον χώρο όπου περίμεναν προτού μπουν στο αεροπλάνο, είχε στηθεί ένα μηχάνημα με οθόνη, εκεί εμφανιζόταν ο Άγιος Βασίλης και ρωτούσε το όνομα κάθε επιβάτη και τι θα ήθελε για δώρο εκείνα τα Χριστούγεννα. Ανυποψίαστοι, όλοι οι επιβάτες απάντησαν.

Αυτό που δεν ήξεραν ήταν ότι, όσο εκείνοι θα πετούσαν με το αεροπλάνο, εργαζόμενοι της αεροπορικής εταιρείας στην πόλη όπου πήγαινε η συγκεκριμένη πτήση θα έκαναν έναν «αγώνα δρόμου» έτσι, ώστε -μόλις οι επιβάτες έφταναν στον προορισμό τους- μαζί με τις βαλίτσες τους, θα έπαιρναν ακριβώς το δώρο που είχαν ζητήσει περίπου 2 ώρες νωρίτερα! Από ένα παιχνίδι ρομπότ για έναν 5χρονο πιτσιρικά έως ένα δωρεάν ταξίδι στο Παρίσι για ένα ζευγάρι ηλικιωμένων, που πάντα ονειρεύονταν να βρεθούν στην πόλη του φωτός…

Η πηγαία χαρά και συγκίνηση των επιβατών, μικρών και μεγάλων, έκανε τους εργαζόμενους στην εταιρεία να χαμογελούν μέχρι τα αφτιά! Κι αυτή ήταν η ανταμοιβή: το λαμπερό πρόσωπο των ανθρώπων που δεν περίμεναν μία τόσο όμορφη κίνηση και μάλιστα από ξένους!

Χαμογελώ ξανά διηγούμενη την ιστορία και σκέφτομαι ότι όλοι μας περιμένουμε πάντα μία αφορμή ή την «κατάλληλη στιγμή». Περιμένουμε να γίνει κάτι σπουδαίο για να πούμε έναν καλό λόγο ή για να ευχαριστήσουμε κάποιον. Περιμένουμε μία γιορτή ή επέτειο για να πάρουμε ένα δώρο. Περιμένουμε τα Χριστούγεννα για να έρθουμε κοντά στην οικογένειά μας, έναν γάμο για να συναντήσουμε ξανά τους συγγενείς και το καλοκαίρι για να νοιώσουμε λίγη χαλαρότητα. Κι όμως, η αξία όλων αυτών τελικά πολλαπλασιάζεται όταν ΔΕΝ γίνονται την «κατάλληλη» στιγμή.

Γιατί πρέπει να έρθουν οι γιορτές για να κάνουμε πραγματικότητα το όνειρο ενός δικού μας ανθρώπου; Κι όπου «όνειρο» μπορεί να είναι για μια πιτσιρίκα απλά ένας περίπατος στο πάρκο και με τους δύο γονείς ή ο φρεσκοβαμμένος τοίχος, που τόσο καιρό ζητούσε μία γιαγιά για το καθιστικό της. Είναι πραγματικά υπέροχο να ξαφνιάζουμε ευχάριστα τους ανθρώπους γύρω μας. Άλλωστε, τέτοιες απρόσμενες στιγμές είναι δώρο και για εκείνον που τις προσφέρει… Για αυτό, τα «Χριστούγεννα» είναι εδώ, είναι τώρα, είναι κάθε μέρα…

Δημιουργήστε απρόσμενες στιγμές χαράς, προσφέροντας μία καλή κουβέντα ή μία ευγενική κίνηση στους γύρω σας όταν πραγματικά δεν το περιμένουν!

Το περιοδικό έτσι απλά μπορείτε να το βρείτε στα περίπτερα. Το παραπάνω κείμενο είναι από το editorial του τεύχους Νοεμβρίου 2014.

Βρείτε το αγαπημένο αυτό περιοδικό και ηλεκτρονικά στους παρακάτω συνδέσμους:

site || facebook || η εκπομπή στον alphatv

σκέψεις με αφορμή την παγκόσμια ημέρα αποταμίευσης, 31 Οκτωβρίου 

Η εξοικονόμηση χρημάτων, αλλά και πόρων γενικότερα, είναι μια πολύ χρήσιμη δεξιότητα ζωής, ειδικά στην σύγχρονη κοινωνικοοικονομική συγκυρία όπου ζούμε. Ενώ σαν δεξιότητα είναι εύκολο να αποκτηθεί, δεν διδάσκεται στα παιδιά μας ούτε στο σχολείο, αλλά τις περισσότερες φορές ούτε και στο σπίτι, γεγονός που στην Ελλάδα μας οδηγεί ολοένα και σε χειρότερες πρακτικές. Στο εξωτερικό, σε πολλές και κυρίως υποανάπτυκτες χώρες, που τα παιδιά δεν έχουν καν χρήματα στα χέρια τους για να διαχειριστούν και να αποταμιεύσουν, μαθαίνουν τέτοιες έννοιες μέσα από προγράμματα κοινωνικής και οικονομικής εκπαίδευσης (πχ πρόγραμμα Aflatoun) που εντάσσονται στο σχολικό τους πρόγραμμα.

Τα παιδιά πρέπει από μικρή ηλικία να μάθουν να είναι υπεύθυνα για τον εαυτό τους και τα πράγματά τους. Κι αυτό όχι μόνο για την αύξηση της αυτονομίας τους, αλλά για να μάθουν ότι αυτό είναι μια μορφή αποταμίευσης, αφού έτσι δεν θα χρειαστεί να σπαταλήσουν άσκοπα πόρους. Μπορούμε πολύ εύκολα να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά ήδη από την προσχολική ηλικία βάζοντάς τα να παρατηρήσουν την φύση, η οποία μας δίνει απαντήσεις για όλα. Το καλύτερο παράδειγμα εξοικονόμησης, αποταμίευσης, σχεδιασμού και προϋπολογισμού που συναντάται στη φύση είναι οι μυρμηγκοφωλιές. Οι άνθρωποι έχουν να μάθουν πολλά από τα μυρμήγκια, τα οποία δουλεύουν και αποταμιεύουν, ώστε όταν βρεθούν σε ανάγκη – σε μια δύσκολη περίοδο όπως ο χειμώνας, να έχουν τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους. Το ίδιο παράδειγμα θα έπρεπε να ακολουθεί κι ο άνθρωπος, μιας και αυτό θα τον βοηθούσε να περάσει από περιόδους κρίσης, χωρίς να χρειάζεται να χρεωθεί, καθώς τα χρέη βυθίζουν τους ανθρώπους περισσότερο στη φτώχια και ότι αυτή συνεπάγεται.

Πως όμως θα μάθουμε στο ανυπόμονο 5χρονό – 15χρονό μας, να κρατάει κάτι και για μετά; Καταρχήν, πρέπει να του δείξουμε τον τρόπο να σκέφτεται όχι μόνο την απόλαυση του τώρα αλλά και την αυριανή ανάγκη. Ίσως λοιπόν την επόμενη φορά που κάποιος θα του φέρει 3 συσκευασίες αυτοκόλλητα ή 3 σακουλάκια καραμέλες, να μπούμε στην διαδικασία να του εξηγήσουμε πως θα ήταν σκόπιμο να κρατήσει κάτι και για την επόμενη μέρα. Δεύτερον, είναι σημαντικό τα παιδιά να κατανοήσουν την διάκριση μεταξύ αυτών που θέλουν και όσων χρειάζονται. Η γραμμή μεταξύ των αναγκών και των επιθυμιών στην σημερινή καταναλωτική κοινωνία, όπου η ευτυχία και η αυτοεκτίμηση αποτιμώνται με βάση τα υλικά αγαθά, είναι θολή. Είναι καθήκον όλων μας να βοηθήσουμε τα παιδιά να αποκτήσουν κριτική αντίληψη, ώστε να μπορέσουν να κάνουν ορθολογικές οικονομικές επιλογές και να θέτουν τις προτεραιότητες τους. Επιπλέον, είναι σημαντικό να τους διδάξουμε ότι υπάρχουν και εναλλακτικοί τρόποι απόκτησης όσων επιθυμούμε. Για παράδειγμα, η ανταλλαγή, ο δανεισμός, η κατασκευή από παλιά – άχρηστα για άλλους υλικά, είναι εναλλακτικοί τρόποι απόκτησης υλικών πραγμάτων που στην ουσία προωθούν την έννοια της εξοικονόμησης. Τέλος, για να τα διδάξουμε όλα αυτά στα παιδιά θα πρέπει εμείς να γίνουμε το πρότυπο, διατηρώντας σε καλή κατάσταση τα πράγματά μας ώστε να επεκτείνουμε την διάρκεια ζωής τους, αποταμιεύοντας υλικά και μη υλικά αγαθά για στιγμές ανάγκης,  λαμβάνοντας προσεκτικές αποφάσεις και δίνοντας προτεραιότητα κάθε φορά στις πιο πιεστικές ανάγκες της οικογένειας.

 

Λίγα Λόγια για την Ιωάννα Μπλέκα

Η Ιωάννα Μπλέκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κι έκανε μεταπτυχιακό στην Ψυχική Υγεία Παιδιών, Εφήβων και Οικογένειας στο London Metropolitan University. Στη συνέχεια παρακολούθησε τετραετή μετεκπαίδευσή στη Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία και παράλληλα ξεκίνησε να δουλεύει όπως πάντα ονειρευόταν, με παιδιά, εφήβους και τις οικογένειές τους στην πόλη μας. Μας μιλάει για ελεύθερο χρόνο και ψυχολογία. 

Γράφει η Αντιγόνη Χαρατσίδου

 

Δουλειά = Το μέρος όπου κάθε μέρα εξαϋλώνεται η μαμά/ ο μπαμπάς / κτλ.

Συνοδεύεται από εκφράσεις του τύπου: άσε με έχω ______, ήρθα κουρασμένος από τη _________, άργησα για τη ______.

Τι σημαίνει αυτό για ένα παιδί; Ότι πας κάπου όπου δεν είσαι διαθέσιμος. Τι ξέρει για τη μέρα σου; Τι επιλέγεις να μοιράζεσαι από τον κόσμο σου μαζί του; Όταν ειδικά εσύ τον ρωτάς και τον ξαναρωτάς πώς πέρασε τη μέρα του, με ποιον μίλησε, τι καινούριο έμαθε.

Προβληματίστηκα από μια ανάρτηση της Ιωάννας Μπλέκα, παιδοψυχολόγου, εδώ στα μέρη μας, στις @Πυγολαμπίδες στο Κλουβί για τις συζητήσεις στο αυτοκίνητο. Εμένα στρείδι ο δικός μου, δεν του έπαιρνα κουβέντα. Κι έτσι η Ιωάννα με συμβούλευσε, ξεκίνα να μιλάς εσύ για τη μέρα σου. Οπ, άναψε λαμπάκι! Μα ναι, τι στο καλό ξέρει το παιδί μου για το τι κάνει η μαμά όταν χάνεται από το οπτικό του πεδίο;
www.licensekeysale.com
licensekeysale.com
Έτσι τον πήρα μια μέρα αρχικά στο γραφείο. Πώς ψήλωσε εκείνη τη μέρα! Τον πέρασα και από τα δικαστήρια. Του μίλησα με απλά λόγια για το τι κάνει ένας δικηγόρος. Εκεί δυσκόλεψαν τα πράγματα:

«Να ήταν δύο αγρότες και ήθελαν το χωράφι ο καθένας για δικό του. Μάλωναν μάλωναν δεν έβρισκαν τη λύση. Αποφάσισαν να πάνε στα δικαστήρια να δουν ποιανού είναι το χωράφι. Εκεί είχε ο καθένας το δικηγόρο του στο πλευρό του. Και ο δικαστής είπε το χωράφι δεν είναι κανενός, θα το πάρουμε και θα το κάνουμε πάρκο να παίζουν τα παιδιά του χωριού.»

Πολύπλοκες έννοιες, δίκαιο, άδικο, ιδιοκτησία, ποινή, φυλακή. Τροφή για πολλή κουβέντα.

Ευτυχώς που υπάρχουν και βιβλία: Η μαμά μου είναι δικηγόρος, Ο μπαμπάς μου είναι δικηγόρος από τις εκδόσεις της Νομικής Βιβλιοθήκης. Κάπως με ξελάσπωσαν. Έχει κι άλλους ενδιαφέροντες τίτλους: Τι τους θέλουμε τους νόμους, Πολίτες ενωμένοι ποτέ νικημένοι, Μια του κλέφτη δυο του κλέφτη. {δείτε τα κείμενα της Παιδικής Νομικής Βιβλιοθήκης εδώ}

400-151 vce
400-201 vce

Αν όμως εσύ κάνεις μια δουλειά όπως της Ιωάννας aka @Πυγολαμπίδες στο Κλουβί, δηλαδή έχεις τον πιο κατατοπισμένο οδηγό εκδηλώσεων και ελεύθερου χρόνου για τα παιδιά και όλη την οικογένεια, εδώ σε θέλω. Άντε πες στη μικρή σου τι κάνεις.  Κι αν αποφασίσεις να επεκταθείς και σε ιστοσελίδα με φανταστικά ταξίδια για παιδιά και κάθε τρεις και δύο ξεσηκώνεσαι και φεύγεις για έρευνα με το @ThePaperBoat; A, εκεί δυσκολεύουν τα πράγματα. Περιμένουμε βιβλίο για το θέμα ακόμα.

 

Λίγα Λόγια για την Αντιγόνη Χαρατσίδου

Η Αντιγόνη Χαρατσίδου είναι δικηγόρος, ζει στη Θεσσαλονίκη και από μικρή καταβροχθίζει βιβλία. Για να ικανοποιήσει το πάθος της έπεισε την οικογένειά της να ανοίξει βιβλιοπωλείο. Εκεί θα τη βρείτε να κυνηγάει το μικρό της γιο, που κληρονόμησε την ίδια αγάπη για τις τυπωμένες σελίδες. Μας μιλάει για βιβλία.

Γράφει η Καλλιόπη Εμμανουηλίδου, Συμβουλευτική- εκπαιδευτική ψυχολόγος και συγγραφέας παιδικών βιβλίων | www.psycho-logos.net

Πώς γίνεται κάποιος δημιουργικός;

Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά των δημιουργικών ανθρώπων είναι ότι παρατηρούν περισσότερα πράγματα από τους μη δημιουργικούς. Έτσι, καλό θα είναι να εκθέτουμε τα παιδιά σε πολλά ερεθίσματα, ώστε να έχουν περισσότερα πράγματα να τραβούν την προσοχή τους στην καθημερινότητά τους. Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι θα πρέπει να τα «βομβαρδίζουμε» με εικόνες, δραστηριότητες και παραστάσεις. Χρειάζονται και τα διαλείμματα, για να μπορέσουν να «χωνευτούν» οι πληροφορίες και να επωάζουν οι ιδέες. Τα παιδιά δε χρειάζεται διαρκώς να κάνουν πράγματα-  ακόμα και η ονειροπόληση, έχει φανεί από έρευνες ότι είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη διαδικασία για την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης.

Όλοι οι άνθρωποι έχουν φυσική περιέργεια. Διάφοροι παράγοντες συνεισφέρουν στο να «μουδιάζει» αυτή η περιέργεια και να αρκείται ο νους σε απλές απαντήσεις που δεν ερεθίζουν τη σκέψη με πρωτοτυπία. Το να αποθαρρύνουμε το παιδί από το να κάνει ερωτήσεις («αμάν, όλο ερωτήσεις είσαι», «μας ζάλισες με τις ερωτήσεις σου») ακρωτηριάζει την περιέργεια και κάνει το παιδί να καταπνίγει τις απορίες που προκύπτουν από την επαφή του με τον κόσμο. Αντίθετα, κάνοντάς του ερωτήσεις και προσπαθώντας μαζί του να βρούμε απαντήσεις, ενθαρρύνουμε την περιέργεια και τη φαντασία.

Η δημιουργικότητα χρειάζεται εμπειρίες, δοκιμές, πειραματισμούς. Αν το παιδί δε δοκιμάσει, δε λερωθεί, δεν καταπιαστεί με όσα του εξάπτουν την περιέργεια, δε θα αφήσει το μυαλό του να ξεφύγει από τα καλούπια και δε θα αφήσει την φυσική του τάση για δημιουργία και εξερεύνηση να εκδηλωθεί. Σίγουρα είναι πολλές φορές δύσκολο να δώσουμε στα παιδιά ορισμένες ελευθερίες, γιατί αυτό σημαίνει ότι θα λερωθούν και θα λερώσουν, θα χτυπήσουν, θα διαμαρτυρηθούν όταν κάτι δεν τους πηγαίνει καλά, αλλά και θα είναι διαρκώς διψασμένα για ακόμα περισσότερες εμπειρίες. Ο ρόλος του γονέα λοιπόν είναι να αφήνει τα παιδιά να δοκιμάζουν διαφορετικά πράγματα, προσφέροντας μια διακριτική επίβλεψη και συμμετοχή που όμως να μην επισκιάζει τις εξερευνήσεις των παιδιών ούτε να της παρεμποδίζει με κουβέντες που δημιουργούν φοβίες και άλλα εμπόδια («μην πας εκεί, θα χτυπήσεις!», «πώς λερώθηκες έτσι, τώρα το φόρεσες το ρούχο!», «τώρα τι θέλεις να το κάνεις αλλιώς;»).

Τη δημιουργική σκέψη εξασκούν και διάφορες ασκήσεις που μπορούμε να κάνουμε με τα παιδιά. Τα παρακάτω παραδείγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στην καθημερινή μας κουβέντα με τα παιδιά και να γίνουν τρόπος σκέψης. Ποιες είναι λοιπόν αυτές οι ασκήσεις που γυμνάζουν τον «μυ» της δημιουργικότητας στο μυαλό μας;

•Άλλες χρήσεις για ένα αντικείμενο, π.χ. τι άλλο μπορούμε να κάνουμε με ένα τούβλο;

•Παράξενοι συνδυασμοί,  π.χ. τι θα γινόταν, αν στον καφέ βάζαμε αλάτι;

•Προσαρμογές εικόνων, π.χ. με τι μοιάζουν αυτά τα σύννεφα;

•Μεγεθύνσεις-σμικρύνσεις, π.χ. τι θα συνέβαινε, αν είχε περισσότερο οξυγόνο η ατμόσφαιρα;

•Αντικαταστάσεις, π.χ. τι θα γινόταν, αν η γάτα γάβγιζε;

•Αναδιευθετήσεις, π.χ. τι θα συνέβαινε, αν ο απουσιολόγος γινόταν ο τελευταίος στη βαθμολογία;

•Τροποποιήσεις, π.χ. τι θα ήταν διαφορετικό, αν είχαμε διαφορετικό χρώμα μαλλιών;

•Αντιστροφές, π.χ. πώς θα ήταν ο κόσμος, αν γεννούσαν οι άντρες;

Ας δούμε σαν παράδειγμα την πρώτη από αυτές τις ασκήσεις του μυαλού, που είναι να προσπαθήσουμε να βρούμε εναλλακτικές χρήσεις για διάφορα αντικείμενα της καθημερινότητάς μας. Τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε με ένα τούβλο; Πόσες διαφορετικές χρήσεις έχει μια οδοντόβουρτσα; Πώς αλλιώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έναν χαρτονένιο κύλινδρο από το χαρτί υγείας;

Για να γίνει κατανοητή η «εναλλακτική χρήση αντικειμένων», ας δούμε ένα παράδειγμα: πώς αλλιώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα λάστιχα αυτοκινήτου, εκτός από το να ανήκουν στις ρόδες των οχημάτων;

–     Να φτιάξουμε σόλες παπουτσιών

–     Να τα κάνουμε εμπόδια για μια κούρσα

–     Για μόνωση σπιτιών

–     Επένδυση σε ρούχα για θερμότητα

–     Κομμάτιασμα για να γίνει χαλίκια

–     Λιώσιμο για να φτιάξουμε καινούρια

–     Κόψιμο κατά μήκος για να φτιάξουμε γλάστρες

–     Φράχτες σε κήπους

–     Να τα κρεμάσουμε από ένα δέντρο σαν κούνια

–     Να κόψουμε σφραγίδες

–     Να το ζωγραφίσουμε και να γίνει έργο τέχνης

Το παιχνίδι αυτό έχει νόημα αν προσπαθήσουμε να βρούμε όσο περισσότερα παραδείγματα γίνεται. Επίσης, όσο πιο πρωτότυπη είναι η απάντηση, τόσο το καλύτερο!

Εκτός όμως από προφορικές ιδέες, η εναλλακτική χρήση αντικειμένων μπορεί να εφαρμοστεί και έμπρακτα, μέσα από κατασκευές! Αναζητήστε στο διαδίκτυο ιδέες με λέξη κλειδί «upcycle» ή «alternate uses», προσθέτοντας στην αναζήτηση ένα αντικείμενο που θέλετε να δείτε πώς αλλιώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Για παράδειγμα, αναζητήστε φωτογραφίες (π.χ. σε μηχανές αναζήτησης όπως το google images ή σε τόπους κοινωνικής δικτύωσης όπως είναι το pinterest) γράφοντας ως λέξη κλειδί «upcycle toilet paper rolls» και δείτε τι μπορείτε να φτιάξετε μαζί με τα παιδιά σας. Πρώτα ρωτήστε τα τι άλλη χρήση φαντάζονται για το αντικείμενο και έπειτα αναζητήστε μαζί φωτογραφίες για να πάρετε κι άλλες ιδέες και να διαλέξουν τι θα ήθελαν να φτιάξουν. Μερικές εικόνες, για να πάρετε μια ιδέα:

Τερατάκια:

photo via

Διακοσμητικό για τον τοίχο:

photo via

Κουτάκια:

photo via

Διάδρομοι για να πέφτουν μπίλιες:

 

photo via

Αμαξάκια:

 

photo via

 

photo via 

 

 

photo via

 

 

photo via

 

Λίγα λόγια για την Καλλιόπη Εμμανουηλίδου

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε στην Κατερίνη. Έπαιξε, ζωγράφισε, διάβασε, έπαιξε μουσική, τραγούδησε, μαγείρεψε, γέλασε, σκέφτηκε, έγραψε ιστορίες και ποιηματάκια, έφτιαξε κατασκευές αλλά και μαγικά φίλτρα από ροδοπέταλα και γκαζόν, που έκαναν καλά τους ανθρώπους. 

Με αυτά τα εφόδια στις αποσκευές της έφυγε στα Ιωάννινα και έπειτα στη Μ.Βρετανία, όπου σπούδασε, επιμορφώθηκε και εργάστηκε. Το 2007 επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, όπου και πάλι ζωγραφίζει, διαβάζει, παίζει μουσική, τραγουδάει, μαγειρεύει, γελάει, σκέφτεται, φτιάχνει κατασκευές. Αντί να φτιάχνει μαγικά φίλτρα, γράφει βιβλία για τους ανθρώπους και εργάζεται ως ψυχολόγος και επιμορφώτρια.»

θα τη βρείτε στο Οξυγόνο, σε μια πρωτότυπη Σχολή γονέων!

Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς της έγγραφη άδεια των “Πυγολαμπίδων στο κλουβί”

 

Γράφει η Καλλιόπη Εμμανουηλίδου, Συμβουλευτική- εκπαιδευτική ψυχολόγος και συγγραφέας παιδικών βιβλίων | www.psycho-logos.net

 

Είμαστε όλοι μας δημιουργικοί; Κάποιοι επιστήμονες έχουν υποστηρίξει ότι όλοι μας είμαστε εν δυνάμει δημιουργικοί, απλώς στην πορεία της ζωής μας ορισμένοι παράγοντες καταπνίγουν τη δημιουργικότητά μας και μας κάνουν πιο συμβατικούς, λιγότερο ευρηματικούς και με έναν τρόπο σκέψης που συγκλίνει προς το συνηθισμένο και δε γεννά νέες ιδέες. Μάλιστα έχει παρατηρηθεί ότι η εισαγωγή στο σχολείο «φρενάρει» πολύ τη δημιουργική ορμή, γιατί – όπως είναι φτιαγμένο το εκπαιδευτικό σύστημα- τα παιδιά εκεί μαθαίνουν πώς να συμμορφώνονται σε ασφυκτικούς κανόνες και περιορισμούς παρά να αφήνουν ελεύθερη τη σκέψη τους. Στο σχολείο υπάρχει μια μόνο σωστή απάντηση, ενώ τα παιδιά «ταΐζονται» συχνά με έτοιμη γνώση από μια φιγούρα αυθεντίας. Τη γνώση αυτή καλούνται να την αναπαράγουν μέσα από μηχανική απομνημόνευση, πράγμα που κάνει τον «μυ» της δημιουργικής σκέψης να ατροφεί.

Η δημιουργικότητα ανθεί, όταν το παιδί ζει και αναπτύσσεται σε ένα περιβάλλον αγάπης και ασφάλειας. Έτσι, εμπόδιο στη δημιουργική ορμή αποτελεί η έλλειψη αγάπης και ψυχικής ασφάλειας, καθώς και ένα περιβάλλον στο οποίο δεν ικανοποιούνται οι βασικές ανθρώπινες ανάγκες (π.χ. καταστάσεις φτώχιας, πείνας κτλ.). Η δημιουργικότητα χρειάζεται ενθάρρυνση, οπότε μια παιδαγωγική προσέγγιση που δεν αφήνει αρκετή ελευθερία στη σκέψη και τις δραστηριότητες οδηγεί σε ατολμία και δειλία. Τα πολλά «μη» και «πρέπει» μαθαίνουν το παιδί να υπακούει κανόνες και να μη σκέφτεται έξω από τις κατεστημένες νόρμες της ζωής. Η δημιουργικότητα δε χρειάζεται καθοδήγηση αλλά εμπιστοσύνη, ώστε το παιδί να αφεθεί να εξερευνήσει τον κόσμο ακολουθώντας τις δικές του ιδέες και ψάχνοντας να βρει απαντήσεις στα ερωτήματα που σκέφτεται. Ο γονιός και ο εκπαιδευτικός είναι διακριτικοί συνοδοιπόροι και διευκολύνουν τη γένεση ερωτημάτων με τρόπο όμως όχι κατευθυντικό.

Οι υπερβολικές επικρίσεις και διορθώσεις στα κατορθώματα του παιδιού («δεν το έκανες σωστά») παγιδεύουν την παιδική σκέψη σε μια νοοτροπία ότι κάτι είναι ή σωστό ή λάθος και δεν την αφήνουν να σκεφτεί εναλλακτικές λύσεις και πρωτότυπες ιδέες που να ξεφεύγουν από το συνηθισμένο. Ταυτόχρονα η επικριτική στάση μειώνει την αυτοπεποίθηση, η οποία αποτελεί απαραίτητο εφόδιο για να αφήσει ένα παιδί πιο ελεύθερη τη σκέψη του. Άλλωστε ούτε ο γονιός ούτε ο δάσκαλος δεν είναι αλάθητες αυθεντίες. Είναι δύσκολο για τον «μεγάλο» να αντέξει την αμφισβήτηση, αλλά κάτι τέτοιο θα αποτελέσει ένα μεγάλο δώρο για το παιδί που χρειάζεται να καλλιεργήσεί όχι την έλλειψη σεβασμό και την αλαζονεία, αλλά την τόλμη να αμφισβητήσει, να προβληματιστεί και να αναπτύξει κριτική σκέψη. Έτσι, το παιδί δεν προσκολλάται στην ασφάλεια της μιας, αποδεκτής και σωστής απάντησης, αλλά νιώθει ότι του δίνεται το δικαίωμα και η ελευθερία να σκέφτεται διαφορετικά.

Ο άνθρωπος έχει μια mobile.ae.org φυσική τάση για περιέργεια και δημιουργίες ερωτημάτων. Ένα από τα συνηθέστερα λάθη που κάνουν οι γονείς είναι να «καπακώνουν» τις ερωτήσεις, πολλές φορές κουρασμένοι από τις πολλές ερωτήσεις ή αμήχανοι που δεν έχουν απαντήσεις για όλα. Η φράση «σταμάτα να κάνεις ερωτήσεις» θα κάνει το παιδί να μειώσει το ενδιαφέρον και την περιέργειά του για τον κόσμο. Γονείς και εκπαιδευτικοί χρειάζονται να «φυτεύουν» απορίες και ερωτήματα για τον κόσμο (π.χ. «τι πιστεύεις ότι είναι αυτές οι τρύπες στο χώμα;», «από πού να έρχεται το νερό που βγαίνει από τη βρύση;» κτλ.) και μάλιστα να ενθαρρύνουν τη γέννηση όσο πιο πολλών εναλλακτικών απαντήσεων («τι άλλο λες να συμβαίνει;»).

Ένας ακόμα παράγοντας που αποθαρρύνει τη δημιουργική σκέψη είναι η τελειομανία. Το να προσπαθεί ένα παιδί να κάνει το «σωστό», το αψεγάδιαστο, παγιδεύει τη σκέψη του και βάζει τη διαδικασία σε καλούπια, ενώ το εμποδίζει από το να αφεθεί και να αφήσει η σκέψη του ανοιχτή σε νέες ιδέες και δραστηριότητες. Συχνότερο από την τελειομανία είναι το άγχος, που συχνά αντικατοπτρίζει έναν απαιτητικό γονέα που ποτέ δε μένει ευχαριστημένος και είναι περισσότερο διορθωτικός παρά ενθαρρυντικός. Ο γονιός οφείλει να αφήσει το παιδί να κάνει λάθη, να πειραματιστεί, να μάθει την αξία της προσπάθειας και της αποτυχίας. Επίσης, ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον μπορεί να κάνει ένα παιδί να διοχετεύει την ενέργειά του στην επίτευξη στόχων και όχι στην ελεύθερη έκφραση και την καλλιέργεια της φαντασίας. Ανταγωνισμός ενδέχεται να αναπτυχθεί ανάμεσα στα αδέρφια σε μια οικογένεια αλλά και με τους συμμαθητές στο σχολείο.

Τέλος, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν τα πρότυπα. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από το παιδί μας να γίνει δημιουργικό, όταν εμείς ακολουθούμε πάντα την πεπατημένη, δεν τολμάμε να δοκιμάσουμε διαφορετικά πράγματα, είμαστε συμβατικοί και σκεφτόμαστε με βάση καλούπια και κανόνες.

Όπως όμως υπάρχουν πολλοί τρόποι να εμποδίσουμε τη δημιουργική σκέψη στα παιδιά μας, έτσι υπάρχουν και πολλοί τρόποι να την καλλιεργήσουμε! Και αυτούς θα τους δούμε σε επόμενο άρθρο!

 

Λίγα λόγια για την Καλλιόπη Εμμανουηλίδου

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε στην Κατερίνη. Έπαιξε, ζωγράφισε, διάβασε, έπαιξε μουσική, τραγούδησε, μαγείρεψε, γέλασε, σκέφτηκε, έγραψε ιστορίες και ποιηματάκια, έφτιαξε κατασκευές αλλά και μαγικά φίλτρα από ροδοπέταλα και γκαζόν, που έκαναν καλά τους ανθρώπους. 

Με αυτά τα εφόδια στις αποσκευές της έφυγε στα Ιωάννινα και έπειτα στη Μ.Βρετανία, όπου σπούδασε, επιμορφώθηκε και εργάστηκε. Το 2007 επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, όπου και πάλι ζωγραφίζει, διαβάζει, παίζει μουσική, τραγουδάει, μαγειρεύει, γελάει, σκέφτεται, φτιάχνει κατασκευές. Αντί να φτιάχνει μαγικά φίλτρα, γράφει βιβλία για τους ανθρώπους και εργάζεται ως ψυχολόγος και επιμορφώτρια.»

θα τη βρείτε στο Οξυγόνο, σε μια πρωτότυπη Σχολή γονέων!

 

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την έγκριση των Πυγολαμπίδων στο Κλουβί

photo via

Μόλις πριν από λίγα χρόνια, θυμάμαι τον εαυτό μου να πεισμώνει όπως τα μικρά παιδιά και να διεκδικεί έντονα όλα όσα ήθελα να έχω. Στα παιδιά το “θέλω” είναι πολύ πιο δυνατό από το “πρέπει”. Ήδη από τα 2 τους χρόνια θέλουν να ανακαλύψουν τον κόσμο γύρω τους και το απαιτούν. Η ανάγκη τους να γνωρίσουν, να δουν, να μάθουν και να ζήσουν νέα πράγματα, δεν μπαίνει σε αναμονή γιατί κάτι άλλο πρέπει να γίνει πρώτα ή είναι σωστότερο. Γι’ αυτό και γκρινιάζουν και γίνονται δύστροπα στα πρέπει και στα όρια που προσπαθούν να βάλουν οι γονείς.

Τα παιδιά είναι παρορμητικά και αυθόρμητα. Όπου όμως και να ψάξεις σήμερα, οι έννοιες αυτές χρωματίζονται τις περισσότερες φορές αρνητικά. Η παρορμητικότητα έχει να κάνει λένε με την τάση του ατόμου να ενεργεί απερίσκεπτα, με την αδυναμία του ατόμου να προβλέψει τις μελλοντικές συνέπειες των ενεργειών του ή την αδυναμία να ακολουθήσει με επιμονή και να ολοκληρώσει μια εργασία. Η παρορμητικότητα σχετίζεται με την ανάληψη κινδύνων, την έλλειψη σχεδιασμού και με τη γρήγορη λήψη αποφάσεων. Η παρορμητικότητα και ο αυθορμητισμός, καθώς σχετίζεται με την αδυναμία ελέγχου των συναισθημάτων, στην εποχή μας θεωρείται σύμπτωμα ακόμα και στα παιδιά προσχολικής ηλικίας, τα οποία προσπαθούμε όλοι, γονείς, σχολείο και κοινωνία, να τα κάνουμε ώριμα, προνοητικά και υπάκουα.

Ξεχνάμε όμως ότι η παρορμητικότητα έχει και κάτι πολύ γλυκό… εμπεριέχει το βίωμα των θετικών συναισθημάτων απέναντι στις παράτολμες πράξεις. Την έκσταση, την αδρεναλίνη, την λαχτάρα έστω και που τολμάς να κάνεις κάτι, κι ας μην το καταφέρεις αφού δεν το σχεδίασες σωστά. Αν δεν φας τα μούτρα σου, πως θα μάθεις άλλωστε; Αν δεν βραχείς μέχρι το κόκκαλο και αρρωστήσεις, πως θα καταλάβεις αυτό που σου λένε οι μεγάλοι «μην μπαίνεις στα νερά θα κρυώσεις»; Αλλά τι υπέροχο συναίσθημα όταν κάνεις κάτι απαγορευμένο! Τι μεγάλη ελευθερία και τη πελώρια χαρά νιώθεις ενώ τσαλαβουτάς στα νερά! Ναι, πρέπει να μάθεις ότι οι πράξεις σου έχουν συνέπειες και σε σένα και στους άλλους. Και πρέπει να μάθεις να ελέγχεις τις παρορμήσεις σου για να προσαρμοστείς στο περιβάλλον γύρω σου. Αλλά γιατί να χρειάζεται να θυσιάσεις τόσο τον αυθορμητισμό σου και μαζί με αυτόν, το να ζεις έντονα και να απολαμβάνεις τις στιγμές;

Η παρορμητικότητα είναι κάτι που οι περισσότεροι ενήλικες έχουμε χάσει εντελώς, είτε γιατί τα “πρέπει” μας κυριαρχούν, είτε γιατί στο τρέξιμο της καθημερινότητάς μας ξεχάσαμε να ζούμε. Πότε ήταν η τελευταία φορά που θέλησες αυθόρμητα να κάνεις κάτι και δεν κοντοστάθηκες να σκεφτείς «Ναι αλλά πως θα με χαρακτηρίσουν τώρα οι υπόλοιποι ενήλικες αν με δουν να κάνω κούνια, να κάνω βαρελάκια στο χορτάρι, να κυλιέμαι στα χώματα, να τσαλαβουτάω στα νερά…;» κι ας υπάρχει και η πρόφαση ότι τα κάνω για να χαρεί το παιδί. Πόσο μάλλον όταν είμαστε χωρίς παιδιά και νιώσουμε την επιθυμία να κάνουμε κάτι έξω από τα συνηθισμένα και τα τυπικά του ρόλου μας, του φύλου μας, της κοινωνικής μας θέσης.

Φέτος την άνοιξη ας παραδειγματιστούμε από τα παιδιά και ας θυμηθούμε λίγο τα συναισθήματα που προκύπτουν όταν αφήνουμε τον εαυτό μας ελεύθερο να κάνει πράγματα που θέλει εκείνη την στιγμή. Ας ακούσουμε τις επιθυμίες μας, ας αρχίσουμε να χαιρόμαστε με τα απλά πράγματα και να απολαμβάνουμε χαλαρά, χωρίς πολλά πρέπει, τις καθημερινές μας στιγμές. Για μια φορά, ας μιμηθούμε εμείς τα παιδιά και ας στυλώσουμε τα πόδια μας μαζί τους, ξεστομίζοντας την παλιά αγαπημένη μου φράση «Θέλω, θέλω, θέλω» και πολύ πιθανόν έτσι, να καταφέρουμε όπως και αυτά, να έρθουμε πιο κοντά σε όσα επιθυμούμε.

 

Λίγα Λόγια για την Ιωάννα Μπλέκα

Η Ιωάννα Μπλέκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κι έκανε μεταπτυχιακό στην Ψυχική Υγεία Παιδιών, Εφήβων και Οικογένειας στο London Metropolitan University. Στη συνέχεια παρακολούθησε τετραετή μετεκπαίδευσή στη Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία και παράλληλα ξεκίνησε να δουλεύει όπως πάντα ονειρευόταν, με παιδιά, εφήβους και τις οικογένειές τους στην πόλη μας. Μας μιλάει για ελεύθερο χρόνο και ψυχολογία. 

Γράφει η Ιωάννα Μπλέκα

Μια απορία πολύ κοινή και ένα ερώτημα που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες οικογένειες, παραπάνω από μία φορά στον κύκλο ζωής τους.

Ας δούμε αναλυτικά ποια μπορεί να είναι τα κριτήρια βάση των οποίων θα πρέπει ένας γονιός να επιλέξει σχολείο:

• η ηλικία του παιδιού και η σχολική βαθμίδα στην οποία θέλουμε να το εντάξουμε

Διαφορετικά θα είναι τα κριτήρια και οι στόχοι μας για την πρωινή φύλαξη ενός βρέφους, και άλλα όταν πρέπει να επιλέξουμε δημοτικό σχολείο ή γυμνάσιο. Είναι πολύ σημαντικό πριν την αναζήτηση σχολείου, να ξεκαθαρίσουμε ποιες είναι οι προσδοκίες μας και τι θα θέλαμε να επιτύχει εκεί το παιδί μας, πάντα σε συνάρτηση με την χρονολογική του ηλικία.

• το ωράριο λειτουργίας του σχολείου

Βασική προϋπόθεση είναι το σχολικό ωράριο να μπορεί να εξυπηρετεί το πρόγραμμα εργασίας των γονιών, ώστε αν είναι δυνατόν να μην χρειάζεται να μεριμνήσουμε για επιπλέον φύλαξη ή για το ποιος θα παραλάβει το παιδί από το σχολείο (νταντά, γιαγιά κτλ.)

• η περιοχή στην οποία μένουμε σε συνάρτηση με το που βρίσκεται το κάθε σχολείο

Τα σχολεία που βρίσκονται εκτός πόλης συνήθως έχουν και καλύτερες εγκαταστάσεις. Παρ’ όλα αυτά, ο χρόνος μέσα στο σχολικό λεωφορείο ή και στο αυτοκίνητο, ειδικά για παιδιά μικρής ηλικίας, μπορεί να είναι εξαιρετικά κουραστικός. Επίσης, είναι σημαντικό να σκεφτούμε τις φορές που εμείς σαν γονείς θα χρειαστεί να ξαναπάμε μόνοι ή μαζί με τα παιδιά μας στις απογευματινές δραστηριότητες του σχολείου και αν η απόσταση θα είναι ανασταλτικός παράγοντας.

• οι φίλοι του παιδιού

Όταν σκεφτόμαστε τις μεταβάσεις από μία σχολική βαθμίδα στην επόμενη, είναι καλό να λαμβάνουμε υπόψη μας την κοινωνική ζωή του παιδιού, αλλά και τη δική μας. Σε ποιο σχολείο θα συνεχίσουν να πηγαίνουν οι στενοί φίλοι του παιδιού μας, των οποίων τους γονείς ξέρουμε και εκτιμούμε, μπορεί να είναι καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή μας.

• το κόστος

Υπάρχει πολύ συχνά το δίλημμα ιδιωτικό ή δημόσιο σχολείο. Χωρίς να αναλύσουμε τα υπέρ και τα κατά, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η εγγραφή σε ένα ιδιωτικό σχολείο απαιτεί μία οικονομική δέσμευση από μας σε βάθος χρόνου πχ. για όλες τις τάξεις του δημοτικού. Επίσης, πέρα από το κόστος των διδάκτρων, πιθανώς να επιβαρυνθούμε οικονομικά ώστε να παρέχουμε στο παιδί μας όσα ζητάει, καθώς μεγαλώνοντας θα συγκρίνεται όλο και περισσότερο με τους φίλους του.

• οι δραστηριότητες/ το πρόγραμμα σπουδών

Σε συνδυασμό με το κόστος πρέπει να εξετάσουμε τις δραστηριότητες που προσφέρει ένα σχολείο, καθώς και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που παρέχει. Η φιλοσοφία και η μέθοδος διαπαιδαγώγησης που υιοθετεί το κάθε σχολείο ίσως είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες για την επιλογή μας και θα πρέπει να συμβαδίζουν με την δικιά μας.

• οι εγκαταστάσεις

Συνήθως, οι μεγάλες εγκαταστάσεις με ευρύχωρες τάξεις και χώρους παιχνιδιού και πρασίνου εντυπωσιάζουν. Τα παραπάνω είναι θεμιτά, το βασικότερο όμως είναι η καθαριότητα των χώρων καθώς και η ασφάλεια. Ιδιαίτερα για τις μικρές ηλικίες θα πρέπει να ελέγξουμε τους χώρους του ύπνου και του φαγητού. Επιπλέον, αν επιλέξουμε το παιδί μας να σιτίζεται στο σχολείο, καλό θα ήταν να επισκεφθούμε το μαγειρείο, ώστε να έχουμε μια εικόνα για τις πρώτες ύλες, τον τρόπο συντήρησής τους, τον τρόπο μαγειρέματος και την υγιεινή του χώρου.

• ειδική εκπαιδευτική υποστήριξη

Αν το παιδί μας αντιμετωπίζει κάποιες ιδιαίτερες μαθησιακές δυσκολίες, θα πρέπει να φροντίσουμε το σχολικό πλαίσιο που θα επιλέξουμε να μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτές και να του συμπεριφερθεί με τον κατάλληλο τρόπο, ώστε και να βοηθηθεί αλλά και να μην στιγματιστεί.

• Προσωπικό

Καλές οι εγκαταστάσεις κι όλα τα υπόλοιπα αλλά αυτό που κάνει ένα σχολείο να ξεχωρίζει είναι το έμψυχο υλικό, οι νηπιαγωγοί, οι δάσκαλοι, οι καθηγητές και κυρίως οι διευθυντές. Θα πρέπει ήδη από τις πρώτε επαφές μαζί τους, να μπορούμε να διακρίνουμε τη διάθεση συνεργασίας. Άνθρωποι με χαμόγελο, υπομονή, καλοσύνη, που μπορούν να απορροφήσουν τα δικά μας άγχη και τις δικές μας αγωνίες, φανταζόμαστε ότι θα μπορούν να «αγκαλιάσουν» κατάλληλα και τα παιδιά μας.

 

Η απόφασή μας

Η κάθε οικογένεια έχει διαφορετικές αξίες σε σχέση με την εμπειρία της μάθησης και οι προσδοκίες διαφέρουν. Μην δίνετε πολλή σημασία στις γνώμες και τις απόψεις άλλων γονιών, κυρίως όταν δεν τους γνωρίζετε προσωπικά. Κάντε την δική σας έρευνα με βάση τα παραπάνω κριτήρια. Απευθύνετε στους διευθυντές και τους δασκάλους όλες τις απορίες και τις ανησυχίες σας, χωρίς να φοβάστε ότι θα σας κρίνουν. Έχετε κάθε δικαίωμα να ελέγξετε το περιβάλλον στο οποίο το παιδί σας θα περνάει την μισή του ημέρα. Αποφασίστε με βάση τη λογική αλλά και το «ένστικτό» σας, ποιο είναι το σχολικό περιβάλλον που εμπιστεύεστε περισσότερο, τόσο για την ανάπτυξη των μέγιστων ικανοτήτων του παιδιού σας, όσο και για την διαμόρφωση του χαρακτήρα του.

 

Λίγα Λόγια για την Ιωάννα Μπλέκα

Η Ιωάννα Μπλέκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κι έκανε μεταπτυχιακό στην Ψυχική Υγεία Παιδιών, Εφήβων και Οικογένειας στο London Metropolitan University. Στη συνέχεια παρακολούθησε τετραετή μετεκπαίδευσή στη Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία και παράλληλα ξεκίνησε να δουλεύει όπως πάντα ονειρευόταν, με παιδιά, εφήβους και τις οικογένειές τους στην πόλη μας. Μας μιλάει για ελεύθερο χρόνο και ψυχολογία. 

Η έννοια του εθελοντισμού είναι, ή έστω ήταν τα προηγούμενα χρόνια, πολύ παρεξηγημένη στην ελληνική κοινωνία. Οι περισσότεροι την συγχέουν με την έννοια της φιλανθρωπίας, η οποία τις περισσότερες φορές εμπερικλείει μέσα της τον οίκτο και την ανωτερότητα που μπορεί να νιώθει κάποιος από την θέση ισχύος που νομίζει ότι βρίσκεται. Εθελοντισμός δεν είναι αυτό. Εθελοντισμός είναι να αντιμετωπίζεις τον άλλον, όποιος κι αν είναι, με ισότητα. Είναι η προσφορά χωρίς να περιμένεις αντάλλαγμα, η αγάπη άνευ όρων. Είναι να βάλεις για λίγο στην άκρη τις δικές σου ανάγκες, τα δικά σου θέλω, τον ατομικισμό και τον εγωισμό και να δώσεις… να δώσεις γνώση, χρόνο, χέρια, χαμόγελο…

Νιώθω πολύ τυχερή που ζω στην Ελλάδα του 2014, γιατί παρά τα όσα αρνητικά συμβαίνουν στην καθημερινότητά μας, υπάρχουν και φωτεινά παραδείγματα. Άνθρωποι με ιδέες και με όραμα, άνθρωποι με θάρρος και κουράγιο να αντιμετωπίσουν τα πάντα μέσα από συλλογικές δράσεις, άνθρωποι ευαίσθητοι και με νοιάξιμο για τον συνάνθρωπό τους, που δεν μένουν στη βολή ή και την κατήφεια του σπιτιού τους, αλλά βγαίνουν έξω… ενεργοποιούνται, εμπνέονται και εμπνέουν κι άλλους γύρω τους, ενώνονται, σχεδιάζουν δράσεις, πετυχαίνουν μικρούς ή μεγάλους στόχους, και ανταμείβονται για τον κόπο και το χρόνο τους μόνο με την ικανοποίηση που παίρνουν από όσα κάνουν. Άνθρωποι δυνατοί, άνθρωποι γενναίοι, που επιλέγουν, παρά τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουν κι οι ίδιοι, αντί να βουλιάζουν σε αυτά, να προσφέρουν ανιδιοτελώς για την ευημερία των συνανθρώπων, την καλυτέρευση της κοινότητας και ολόκληρης της κοινωνίας.

Τι ευτυχία όταν οι άνθρωποι αυτοί τυχαίνει να είναι και γονείς, όπου εκεί ο ελεύθερος χρόνος τους συνήθως είναι πιο περιορισμένος, κάτι που κάνει τις δράσεις τους ακόμα πιο πολύτιμες. Τυχεροί όσοι τους γνωρίζουμε και ζούμε ανάμεσά τους. Ακόμα πιο τυχερά όμως τα παιδιά τους, που διδάσκονται στην πράξη τόσο δύσκολες έννοιες από μικρή ηλικία: αλτρουισμός, ανιδιοτέλεια, αλληλεγγύη, σεβασμός, ανθρωπισμός, ισότητα, δικαίωμα, αξιοπρέπεια, συνεργασία, προσφορά, αγάπη. Αυτές δεν είναι οι υπέρτατες αξίες που οι γονείς παλεύουνε να μάθουν στα παιδιά τους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους; Να μπορούν να δουν πέρα από τα θέλω και τις ανάγκες τους, να συναισθάνονται  και να αγαπούν.

Και ακόμα καλύτερα, όταν τα παιδιά όχι απλά παρακολουθούν και μαθαίνουν για τις δράσεις των γονιών, αλλά συμμετέχουν μαζί του και γίνεται ο εθελοντισμός μια οικογενειακή υπόθεση. Ο εθελοντισμός με αυτό τον τρόπο, όποιας μορφής κι αν είναι, όπου και να απευθύνεται, μπορεί να γίνει μέρος της ζωής ενός παιδιού, κάτι υπέροχο που το παιδί θα κάνει μαζί με τους γονείς του και που μεγαλώνοντας θα το υιοθετήσει και στη δική του οικογένεια. Με αφορμή τον εθελοντισμό μπορούμε να έρθουμε κοντά σαν οικογένεια, να αξιοποιήσουμε ευχάριστα τον κοινό μας χρόνο, να λάβουμε πολύ μεγαλύτερη ευχαρίστηση από τις δράσεις μας και ταυτόχρονα να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας για τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις της ζωής που θα αντιμετωπίσουν μεγαλώνοντας.

Μέσα από τέτοιες πρωτοβουλίες και τέτοια παιδεία, μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο μας.

Σημ: Ευχαριστώ τον Κοινωνικό Σύλλογο «Δέντρο Ζωής» για το φωτογραφικό υλικό.

 

Λίγα Λόγια για την Ιωάννα Μπλέκα

Η Ιωάννα Μπλέκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κι έκανε μεταπτυχιακό στην Ψυχική Υγεία Παιδιών, Εφήβων και Οικογένειας στο London Metropolitan University. Στη συνέχεια παρακολούθησε τετραετή μετεκπαίδευσή στη Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία και παράλληλα ξεκίνησε να δουλεύει όπως πάντα ονειρευόταν, με παιδιά, εφήβους και τις οικογένειές τους στην πόλη μας. Μας μιλάει για ελεύθερο χρόνο και ψυχολογία. 

Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν κι όλοι φέτος φαίνεται να έχουμε μεγάλη ανάγκη να μπούμε στο χαρμόσυνο και ελπιδοφόρο κλίμα που τα συνοδεύει. Στη σημερινή εποχή που όλα συνεχώς αλλάζουν και οι οικογένειες λίγο ή πολύ διακατέχονται από αισθήματα αβεβαιότητας, οι οικογενειακές παραδόσεις είναι όλο και πιο ωφέλιμες. Είναι αυτές που δημιουργούν μια στερεή βάση μέσα στο χρόνο, μια βάση ασφάλειας από όπου μπορούμε να αντλήσουμε δύναμη.

Οι γιορτινές μέρες είναι μια ευκαιρία για μικρούς και μεγάλους να συμμετέχουν σε οικογενειακές παραδόσεις που θα τους υπενθυμίσουν το αίσθημα του «ανήκειν», τις κοινές αξίες και τους κοινούς στόχους που μοιράζονται με τους οικείους τους. Τι εννοούμε όμως οικογενειακές παραδόσεις; Είναι οι συνήθειες, τα ήθη και τα έθιμα που μοιράζεται η κάθε οικογένεια, ο τρόπος της να εκφράζεται και να συμπεριφέρεται σε συγκεκριμένες περιστάσεις. Οι παραδόσεις εμπερικλείουν καθιερωμένες οικογενειακές συναντήσεις, τελετουργίες, ιστορίες με αστείους χαρακτήρες, σημαντικά γεγονότα της οικογένειας, αγαπημένες μουσικές ή γευστικές συνήθειες και τόσα άλλα που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά.  Δίνουν στα μέλη της κάθε οικογένειας την αίσθηση της συνοχής, της συνέχειας και της σταθερότητας, και δημιουργούν την ιδιαίτερη οικογενειακή ταυτότητα, επιτρέποντας να λέμε «εμείς έτσι είμαστε/ έτσι το κάνουμε στην οικογένειά μας».

Τα έθιμα και οι παραδόσεις που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά, μπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα με τις ανάγκες της εποχής, αλλά είναι σημαντικό να κρατούν το βασικό τους πνεύμα. Έτσι για παράδειγμα, αν και πλέον βλέπεις σπάνια όλες τις γυναίκες μιας οικογένειας να μαζεύονται στο πατρικό σπίτι και να φτιάχνουν μαζί τα γλυκά των Χριστουγέννων, θα ήταν καλό να πειραματιστούμε έστω να φτιάξουμε με τα χεράκια μας τους φετινούς κουραμπιέδες. Το να συμβάλλουν σε αυτό το εγχείρημα τα παιδιά καθώς κάποια γιαγιά μπορεί να εξασφαλίσει πέρα από το ευχάριστο κλίμα και ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα!

Τι θα κερδίσουμε όμως μέσα από αυτή τη διαδικασία πέρα από μια ακατάστατη κουζίνα; Καταρχήν, θα είναι μια ευκαιρία να βρεθούν τρεις γενιές μαζί, εγγόνια, γονείς και παππούδες θα περάσουν ένα απόγευμα παρέα. Τα οφέλη για τα παιδιά είναι πολλά: θα περάσουν ποιοτικό χρόνο με τους συγγενείς τους, θα δημιουργήσουν, θα μάθουν την οικογενειακή συνταγή, θα μοιραστούν με τους μεγαλύτερους ιστορίες για το έθιμο και τις συνθήκες ζωής των προηγούμενων γενεών, θα μάθουν τις αξίες της οικογένειάς τους, θα πάρουν πληροφορίες μέσα από τις αφηγήσεις για το πως ήταν οι γονείς τους ως παιδιά ή θα γνωρίσουν άλλους συγγενείς και φίλους. Θα διασκεδάσουν φτιάχνοντας  κάτι, θα νιώσουν αυτοπεποίθηση ότι τα κατάφεραν, θα απολαύσουν στη συνέχεια το αποτέλεσμα των κόπων τους τρώγοντάς τους κουραμπιέδες με πολύ μεγαλύτερη ικανοποίηση από ότι όταν τους αγοράζουμε. Μέσα σε ένα απόγευμα λοιπόν θα μοιραστούν ιδέες, σκέψεις και συναισθήματα, θα νιώσουν ότι ανήκουν σε μια δεμένη ομάδα, θα ενωθούν δημιουργώντας κοινές μνήμες, θα νιώσουν αποδοχή από τους σημαντικούς άλλους. Θα νιώσουν ότι αγαπούν και ότι αγαπιούνται.

Η κάθε οικογένεια έχει τις πολύ δικές της ιδιαίτερες συνήθειες και τελετουργίες. Φροντίστε να τις διατηρείτε και να τις μεταβιβάζετε στα παιδιά σας, καθώς αυτές οι επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες γίνονται το μέσο με το οποίο τα παιδιά μπορούν να χτίσουν σχέσεις εμπιστοσύνης και ασφάλειας με τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας. Αφήστε για λίγο τις πολύβουες χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις τις οποίες τρέχετε αγχωμένοι να προλάβετε, και ξαναθυμηθείτε τα δικά σας πατροπαράδοτα έθιμα. Οι οικογενειακές τελετουργίες αν και συχνά φαίνονται ως τυπικές υποχρεώσεις, είναι ευκαιρίες για επαφή, αποδοχή και αγάπη, από τις οποίες τα παιδιά, αλλά και όλοι μας, μπορούμε να γίνουμε πιο πλούσιοι συναισθηματικά και ψυχικά.

 

Λίγα Λόγια για την Ιωάννα Μπλέκα

Η Ιωάννα Μπλέκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κι έκανε μεταπτυχιακό στην Ψυχική Υγεία Παιδιών, Εφήβων και Οικογένειας στο London Metropolitan University. Στη συνέχεια παρακολούθησε τετραετή μετεκπαίδευσή στη Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία και παράλληλα ξεκίνησε να δουλεύει όπως πάντα ονειρευόταν, με παιδιά, εφήβους και τις οικογένειές τους στην πόλη μας. Μας μιλάει για ελεύθερο χρόνο και ψυχολογία. 

Οι διαδρομές με το αυτοκίνητο, είτε είναι μικρές και καθημερινές, είτε είναι πολύωρα ταξίδια αποτελούν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για ποιοτικό χρόνο ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας. Τα τελευταία χρόνια που τα τεχνολογικά μέσα είναι τόσο διαδεδομένα, οι γονείς με σκοπό να κρατήσουν τα παιδιά ήσυχα κατά τη διάρκεια της διαδρομής, τα απασχολούν με αυτά. Ηλεκτρονικά παιχνίδια και dvd έχουν αντικαταστήσει τη συζήτηση, το παιχνίδι και γιατί όχι τη μάθηση μέσα στο αυτοκίνητο, κι έχουν περιορίσει στο ελάχιστο την εφευρετικότητα και τη φαντασία όλων μας.

Κάθε διαδρομή, εντός ή εκτός πόλης, προσφέρει πληθώρα καινούργιων ερεθισμάτων για μικρούς και μεγάλους. Είναι σημαντικό λοιπόν να βάζετε στόχους μαζί με τα παιδιά πριν από κάθε μετακίνηση ώστε να την κάνετε περισσότερο ενδιαφέρουσα. Μπορείτε κάθε μέρα να παρατηρείτε κάτι διαφορετικό, πχ. τα είδη δέντρων και φυτών, τα χρώματα των τοπίων, τις ταμπέλες των δρόμων, τα διάφορα κτίρια, και να συζητάτε για όλα αυτά καθώς ταξιδεύετε. Επιπλέον, στα μικρά παιδιά που δεν αντιλαμβάνονται την έννοια του χρόνου και είναι ανυπόμονα, είναι καλό να εξηγείτε περιγραφικά ή και σχηματικά την διαδρομή που θα ακολουθήσετε. Για παράδειγμα μπορείτε να τους πείτε: θα ξεκινήσουμε και αφού περάσουμε 5 φανάρια θα παίξουμε ένα παιχνίδι, όταν το τελειώσουμε θα κάνουμε μια στάση στο φαρμακείο, στη συνέχεια θα περάσουμε μπροστά από το μεγάλο supermarket και μετά από 2 διασταυρώσεις θα φτάσουμε στο σπίτι της γιαγιάς. Ή να τους κάνετε ένα πρόχειρο σχεδιάγραμμα με κάποια ορόσημα, ώστε να πρέπει να παρατηρούν και να βρίσκουν κάθε στιγμή σε ποιο σημείο της διαδρομής βρίσκεστε.

Με τα μεγαλύτερα παιδιά μπορείτε να παίζετε λεξιλογικά παιχνίδια, παιχνίδια μνήμης ή γνώσεων. Μερικές ωραίες ιδέες είναι: λένε όλοι με τη σειρά λέξεις που ξεκινούν από κάποιο γράμμα (πχ Κ) κι όποιος δεν βρίσκει άλλη ή επαναλάβει κάποια που έχει ήδη ειπωθεί χάνει. Το παιχνίδι αυτό είναι ανεξάντλητο αφού κάθε φορά μπορείτε να παραλλάζετε τους κανόνες πχ. φρούτα από το τάδε γράμμα, μάρκες αυτοκινήτων από το άλλο κλπ. Ανάλογα με την ηλικία και τα γνωστικά αντικείμενα που απασχολούν τα παιδιά σε κάθε αναπτυξιακή τους φάση μπορείτε να προσαρμόζετε και τα παιχνίδια σας, πχ. σε παιδιά που μαθαίνουν την προπαίδεια προτείνουμε παιχνίδια με αριθμούς, παιχνίδια με ερωτήσεις γεωγραφίας ή ιστορίας. Σκεφτείτε παιχνίδια τέτοιου τύπου που παίζατε κι εσείς μικροί με τους φίλους σας, τότε που δεν υπήρχαν PSP ούτε καν κινητά τηλέφωνα με φιδάκι, και εφαρμόστε τα στις καθημερινές μετακινήσεις σας με τα παιδιά σας.

Εξίσου σημαντικό με τα παιχνίδια όμως είναι και το μοίρασμα εμπειριών και συναισθημάτων. Στην καθημερινότητα της οικογένειας δίνονται όλο και λιγότερες ευκαιρίες για αναπόσπαστη αλληλεπίδραση των μελών. Ο «κενός» χρόνος της διαδρομής δίνει τη δυνατότητα για επικοινωνία και πολλές φορές διευκολύνει τα παιδιά, και κυρίως τους εφήβους, να εξωτερικεύσουν ζητήματα που τους απασχολούν από το πίσω κάθισμα, όπου η άμεση βλεμματική επαφή με τους γονείς απουσιάζει. Εκμεταλλευτείτε ιδιαίτερα τον χρόνο επιστροφής από το σχολείο ώστε να γίνει συνήθεια στο παιδί να σας μιλάει για το πως πέρασε τη μέρα του. Αν τα παιδιά ή οι έφηβοι δεν έχουν όρεξη να συζητήσουν μαζί σας, μπορείτε να ξεκινήσετε εσείς να μοιράζεστε κάτι που σας απασχολεί μαζί τους, χωρίς βέβαια να τους φορτίζετε με προβλήματα ενηλίκων αλλά θέλοντας να τους μάθετε πώς να μοιράζονται και τα ίδια τα συναισθήματά τους.

Με λίγη προσπάθεια ακόμα και οι πιο βαρετές για τα παιδιά ή οι πιο αγχογόνες για τους γονείς μετακινήσεις μπορούν να μετατραπούν σε απολαυστικές οικογενειακές στιγμές.

 

Λίγα Λόγια για την Ιωάννα Μπλέκα

Η Ιωάννα Μπλέκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κι έκανε μεταπτυχιακό στην Ψυχική Υγεία Παιδιών, Εφήβων και Οικογένειας στο London Metropolitan University. Στη συνέχεια παρακολούθησε τετραετή μετεκπαίδευσή στη Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία και παράλληλα ξεκίνησε να δουλεύει όπως πάντα ονειρευόταν, με παιδιά, εφήβους και τις οικογένειές τους στην πόλη μας. Μας μιλάει για ελεύθερο χρόνο και ψυχολογία.