Γράφει η Χριστίνα Βουμβουράκη

Μια μεγάλη γιορτή της Αρχιτεκτονικής κορυφώνεται το Σαββατοκύριακο 25 και 26 Νοεμβρίου 2017, στη Θεσσαλονίκη. Το OPEN HOUSE Thessaloniki, για 6η χρονιά το 2017, έρχεται για να μας προκαλέσει σε ατέλειωτες εξερευνήσεις στην πόλη!

Τι είναι το OPEN HOUSE; Με λίγα λόγια, ένα διήμερο δωρεάν αρχιτεκτονικών ξεναγήσεων που απευθύνονται στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους διεθνείς θεσμούς για την ανάδειξη και προώθηση της αρχιτεκτονικής. Μια ιδέα που ξεκίνησε από το Λονδίνο το 1992 και έχει διαδοθεί σε περισσότερες από 35 πόλεις ανά τον κόσμο, έφτασε στην Ελλάδα, πρώτα στη Θεσσαλονίκη, το 2012, με αφορμή τον εορτασμό των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης. Από τότε, κάθε χρονιά πιο ώριμο και με μεγαλύτερη προσέλευση κοινού, έφτασε το 2016 τις 37.000 επισκέψεις σε αξιόλογα δημόσια ή ιδιωτικά κτίρια. Φέτος, η λίστα των ανοιχτών κτιρίων είναι πιο πλούσια από ποτέ, με χώρους διαφόρων χρήσεων και εποχών να μας καλωσορίζουν στο εσωτερικό τους, για να τους γνωρίσουμε, να τους κατανοήσουμε και γιατί όχι να τους αγαπήσουμε! Πλούσιο είναι επίσης και το πρόγραμμα των παράλληλων δράσεων, που ξεκίνησαν ήδη από το προηγούμενο Σαββατοκύριακο.

Με την εμπειρία πέντε ετών ως φανατική επισκέπτρια και ενός ως εθελόντρια-ξεναγός (2012), συγκέντρωσα μερικά γενικά tips για τις επισκέψεις σας και 5 συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς θα μπορούσατε να εκμεταλλευτείτε την συγκεκριμένη ευκαιρία για να περάσετε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά σας.

Γενικά Tips

ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ: Αφού μελετήσετε το σχετικό πρόγραμμα, σχεδιάστε την πορεία σας ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τον διαθέσιμο χρόνο σας. Επισκεφτείτε τους χώρους που σας ενδιαφέρουν κατά τις επισκέψιμες ώρες τους. Εκεί, θα γραφτείτε σε λίστα επισκεπτών και θα περιμένετε τη σειρά σας για να παρακολουθήσετε την ξενάγηση, που συνήθως διαρκεί 15 με 20 λεπτά.

ΑΝΑΜΟΝΗ: Αυτός ο θεσμός έχει αγαπηθεί πολύ! Αν ο καιρός είναι καλός, είναι πολύ πιθανό να συναντήσετε ουρές. Όποτε, στην περίπτωση που βγείτε βόλτα με τα παιδιά σας μην προγραμματίσετε πολλές συνεχόμενες επισκέψεις και φροντίστε για τα μικρότερα παιδιά να έχουν μαζί τους κάτι, ώστε να απασχοληθούν κατά την διάρκεια της αναμονής. Στο κέντρο οι ουρές είναι μεγαλύτερες, ενώ αν κινηθείτε προς το προάστια θα είναι καλύτερη η ροή των επισκεπτών. Επίσης, αν δείτε τον χαρακτηρισμό NEW ENTRY στην περιγραφή ενός κτιρίου, ενδέχεται να είναι περισσότερο επιβαρημένο σε προσέλευση κοινού. Τέλος, να έχετε στο νου σας ότι οι ιδιωτικές κατοικίες και οι χώροι που είναι μη προσβάσιμοι στο ευρύ κοινό τις υπόλοιπες 363 ήμερες του χρόνου, εξάπτουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών και σχηματίζουν μεγάλες ουρές αναμονής.

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ: Βάλτε προτεραιότητες. Ξεκινήστε με μια επίσκεψη που δεν θα θέλατε να χάσετε. Είναι καλύτερα να δείτε μόνο έναν χώρο που πραγματικά αξίζει για εσάς, παρά να δείτε πολλά κτίρια που κατά βάθος σας αφήνουν αδιάφορους.

ΕΓΓΥΤΗΤΑ: Αν δεν έχετε αρκετό χρόνο ή υπομονή για ψάξιμο και προγραμματισμό, είναι διαθέσιμος ηλεκτρονικά και σε έντυπη μορφή χάρτης με τα 100 επισκέψιμα κτίρια. Κάντε την αρχή από κάποιο κτίριο που θα σας τραβήξει την προσοχή και μετά κινηθείτε χαλαρά στις κοντινές OPEN HOUSE τοποθεσίες, με την βοήθεια του χάρτη. Σ’ αυτή την περίπτωση, δώστε προσοχή στα ωράρια υποδοχής κοινού, για την αποφυγή άσκοπων κινήσεων.

ΣΑΒΒΑΤΟ VS ΚΥΡΙΑΚΗ: Τα περισσότερα επισκέψιμα κτίρια ανοίγουν τις πόρτες τους τόσο το Σάββατο όσο και την Κυριακή. Υπάρχουν όμως, και κάποια που ανοίγουν μόνο τη μία απ’ τις δύο ημέρες. Οπότε, αν θέλετε να γνωρίσετε κάποιο συγκεκριμένο κτίριο, μπορεί αυτό να είναι καθοριστικό για το ποια ημέρα θα κάνετε τη βόλτα σας. Αν ήταν να επιλέξετε ημέρα όμως, η Κυριακή είναι σίγουρα μια πιο χαλαρή επιλογή. Εκτός, αν χρειαστεί να κινηθείτε αρκετά με λεωφορείο, όποτε η μειωμένη συχνότητα των δρομολογίων μπορεί να σας δυσκολέψει. Να σημειωθεί ότι στην επίσημη σελίδα του OPEN HOUSE υπάρχουν πληροφορίες για την πρόσβαση στους χώρους με μέσα μαζικής μεταφοράς

ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΣΑΣ ΞΕΝΑΓΗΣΟΥΝ: Οι ξεναγήσεις κατά κύριο λόγο γίνονται από εθελοντές, κυρίως φοιτητές αρχιτεκτονικής, οι οποίοι ακούραστοι, με ευγένεια και πολλή όρεξη σας μεταφέρουν πληροφορίες απ’ το υλικό που έχει συγκεντρώσει η οργανωτική ομάδα. Η πλειοψηφία τους είναι γνώστες της αρχιτεκτονικής ορολογίας και μπορούν να απαντήσουν σε κάποιες βασικές ερωτήσεις που μπορεί να γεννηθούν. Σε μερικά ιστορικά κτίρια με σύγχρονες επεμβάσεις και στις περισσότερες από τις νέες κατασκευές είναι πιθανό να συναντήσετε τους αρχιτέκτονες ή τους ιδιοκτήτες των χώρων ή εκπροσώπους τους, όταν πρόκειται για εταιρίες. Παλαιότερα υπήρχε η αναφορά «architect on site» στο πρόγραμμα των ξεναγήσεων, κάτι που δεν είδαμε (ακόμη;) φέτος. Από αυτές τις συναντήσεις με δημιουργούς και γνώστες των χώρων προκύπτουν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες πληροφορίες και μπορεί να απαντηθεί μια ευρεία γκάμα ερωτημάτων του κοινού.

Προτάσεις για να βγείτε OPEN HOUSE βόλτα οικογενειακώς

Αν τα παιδιά σας αγαπάνε το ποδόσφαιρο και αγαπημένη τους ομάδα είναι ο ΠΑΟΚ, σίγουρα θα ξετρελαθούν με την επίσκεψη στο εσωτερικό του ΓΗΠΕΔΟΥ ΤΗΣ ΤΟΥΜΠΑΣ την ΚΥΡΙΑΚΗ 26/11 στις 10:00-15:00. Για να πάρετε μια ιδέα, οι επισκέπτες που ξεναγηθήκαμε το 2014 είχαμε πρόσβαση: στον αγωνιστικό χώρο, στα αποδυτήρια, στην σουίτα του προέδρου, στην αίθουσα των συμβουλίων και στην αίθουσα τύπου. Προσοχή, ετοιμαστείτε για μεγάλη ουρά αναμονής!

Μια βόλτα στα ενδότερα του μαγικού κινηματογραφικού κόσμου μπορείτε να κάνετε το ΣΑΒΒΑΤΟ 25/11, στις 10:00-15:00, με την επίσκεψη σας στο ΟΛΥΜΠΙΟΝ, στο εμβληματικό κτίριο της πλατείας Αριστοτέλους, που αποτελεί και έδρα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Είναι πραγματικά ευκαιρία για τα παιδιά να επισκεφτούν μια πλήρως εξοπλισμένη καμπίνα προβολής, το βασίλειο των μηχανικών κινηματογράφου. Αλήθεια, γνωρίζετε ότι η οροφή της αίθουσας ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΑΣ, ήταν παλαιά ανοιγόμενη;

Ένας κάλος συνδυασμός με το ΟΛΥΜΠΙΟΝ θα ήταν με μια επίσκεψη στο ΜΕΓΑΡΟ ΧΑΝΘ , που θα σας εκπλήξει ευχάριστα με τα όσα πολλά κρύβει μέσα του (ΣΑΒΒΑΤΟ 25/11, 13:00-18:00 & 26/11, 11:00-16:00), όπως για παράδειγμα το πιο παλιό κλειστό γήπεδο της πόλης.

Μια ιδιαίτερη περίπτωση, ένα από τα μικρά άγνωστα μουσεία της πόλης, το ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, που υπό κανονικές συνθήκες δέχεται επισκέψεις κατόπιν συνεννόησης μόνο καθημερινές, με πρωινό ωράριο, αξίζει να την εξερευνήσετε μαζί με τα παιδιά σας, το ΣΑΒΒΑΤΟ ή ΚΥΡΙΑΚΗ, στις 10:00-15:00. Χτίστηκε το 1894 ως μικρός σιδηροδρομικός σταθμός, σε σχέδια του Ιταλό αρχιτέκτονα Πιέτρο Αρριγκόνι και από το 2001, μετά την αποκατάσταση του, λειτουργεί ως μουσείο. Στην αυλή του εκτίθεται ένα αυθεντικό βαγόνι του θρυλικού Orient Express (και επίκαιρου, δεδομένου ότι αυτές τις ήμερες προβάλλεται στις αίθουσες η ομώνυμη ταινία). Εντός του κτιρίου, χάρτες, στολές, σάλπιγγες τηλέγραφος, και άλλα πολλά σχετικά αντικείμενα θα σας ταξιδέψουν νοσταλγικά στον χρόνο.

Η επίσκεψη στη ΣΤΟΑ ΜΟΔΙΑΝΟ , το ΣΑΒΒΑΤΟ 25, στις 10:00-14:00, έχει ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον, παρόλο που η στοά είναι ομολογουμένως προσβάσιμη καθημερινά από τον καθένα. Δείτε με προσοχή τον χώρο, φυλάξτε τις πληθωρικές μυρωδιές και τους ανάκατους ήχους απ’ την χρήση του χώρου, βγάλτε πολλές φωτογραφίες, εν όψει της μεγάλης, φιλόδοξης επέμβασης που σχεδιάζεται να συντελεστεί εκεί! Μετά από χρόνια, τα παιδιά σας ενδεχομένως θα μοιράζονται αυτή την προσωπική σας εμπειρία για το πώς ήταν ο χώρος… μια φορά κι έναν καιρό!

Μια πιο σύνθετη πρόταση για μεγαλύτερα παιδιά: τι θα λέγατε να κάνετε μια μεγάλη βόλτα σεβασμού στην διαφορετικότητα περνώντας από τόπους λατρείας διαφορετικών θρησκειών; Η συνδυαστική επίσκεψη κάποιων από τους παρακάτω προτεινόμενων χώρων αναδεικνύει επίσης τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της πόλης, στο βάθος των αιώνων. Επιλέξτε ανάμεσα στα παρακάτω κτίρια, που είναι ανοιχτά προς το κοινό φέτος:

α) Ο Ιερός Ναός του Άγιου Δημήτριου (ΣΑΒΒΑΤΟ 25, 10:00-14:00 & ΚΥΡΙΑΚΗ 26/11, 11:00-14:00) Η γνωστή σε όλους μας Εκκλησία, που είναι αφιερωμένη στον πολιούχο της πόλης, έχει πλούσια ιστορία και εξέχουσα θέση ανάμεσα στα αξιοθέατα της Θεσσαλονίκης. Η ξενάγηση περιλαμβάνει και επίσκεψη στην κρύπτη του Αγίου, στο υπόγειο του Ναού.

β) Κατακόμβη Αγίου Ιωάννη (ΣΑΒΒΑΤΟ & ΚΥΡΙΑΚΗ 25 & 26/11, 10:00-12:30 & 17:00-18:30). Πρόκειται για παλαιοχριστιανική κατακόμβη, με σύγχρονη επέμβαση, που λειτουργεί σήμερα ως Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννη. Μια ιδιαίτερη, κρυφή γωνιά της πόλης, 5 μέτρα κάτω από τη στάθμη του δρόμου, ιδανική για εξερεύνηση.

γ) Η Εβραϊκή Συναγωγή (ΣΑΒΒΑΤΟ 25, 10:00-13:30) Η μοναδική προπολεμική Συναγωγή της Θεσσαλονίκης, πρόσφατα αποκαταστάθηκε και ανακαινίστηκε από την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης.

δ) Η Καθολική Εκκλησία («Φραγκοκλησιά» ) (ΣΑΒΒΑΤΟ 25, 10:00-13:00 και 16:00-18:00 & ΚΥΡΙΑΚΗ 26/11, 11:30-13:00 και 16:00-17:30) Κτισμένη το 1897, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Vitaliano Poselli, άλλοτε στο κέντρο της Φράγκικης γειτονιάς, είναι σήμερα κρυμμένη πίσω από μια καγκελόπορτα της οδού Φράγκων.

ε) Η Ευαγγελική Εκκλησία (ΣΑΒΒΑΤΟ 25, 12:00-18:00 & ΚΥΡΙΑΚΗ 26/11, 13:00-18) Περπατώντας στο κέντρο, μπορεί να αναρωτηθήκατε τι “κρύβει” μέσα του αυτό το κτίσμα, πίσω από την ασυνήθιστη για την αισθητική του κέντρου πρόσοψη. Η κυρίως αίθουσα λιτή και απέριττη και η Αγία Γραφή είναι εμφανώς στο επίκεντρο.

ζ) Το Γένι Τζαμί (ΣΑΒΒΑΤΟ 25, 11:00-15:00) Ένα απ’ τα αρχιτεκτονικά διαμαντάκια της πόλης, λατρευτικός χώρος, που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι, τον επίσημο αρχιτέκτονα της οθωμανικής αρχής στη Θεσσαλονίκη, το 1900.

η) Η Ροτόντα (ΣΑΒΒΑΤΟ & ΚΥΡΙΑΚΗ 25 & 26/11, 10:00-17:00)/ Αν δεν έχετε επισκεφτεί την Ροτόντα, σπεύσατε! Το επιβλητικό αυτό μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO υπήρξε κατά την διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας του ναός τριών θρησκειών: του αρχαίου Δωδεκάθεου, του Χριστιανισμού και του Μωαμεθανισμού. Στο μεταίχμιο ανάμεσα στον ειδωλολατρικό και το χριστιανικό κόσμο, κτίστηκε στα χρόνια του Καίσαρα Γαλέριου, ως ναός του Δία ή του Κάβειρου ή κατ΄ άλλους ως Μαυσωλείο του ιδίου. Κατά τα βυζαντινά χρόνια, μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό, ενώ κατά την τουρκοκρατία σε τζαμί. Μην παραλείψετε να θαυμάσετε τα εξαιρετικά ψηφιδωτά του 4ου αιώνα μΧ.

Δράσεις αποκλειστικά για παιδιά

Κλείνοντας να σημειώσουμε ότι στο πλαίσιο του OPEN HOUSE Thessaloniki 2017 σχεδιάστηκαν δυο παράλληλες δράσεις αποκλειστικά για παιδιά:

το διαδραστικό, εκπαιδευτικό πρόγραμμα OPEN JUNIOR, που έχει ήδη ολοκληρωθεί το προηγούμενο Σαββατοκύριακο και
το OPEN SCHOOL, προγραμματισμένες επισκέψεις αποκλειστικά για οργανωμένα εκπαιδευτικά τμήματα, σχολεία, σχολές ή άλλα οργανωμένα γκρουπ, που θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή 24 Νοεμβρίου, Για συμμετοχή στη δράση είναι απαραίτητος ο προγραμματισμός της επίσκεψης.

Επίσης:

Είναι ήδη σε εξέλιξη το MADE IN THESSALONIKI , σειρά ξεναγήσεων σε 22 δημιουργικούς χώρους παραγωγής της πόλης, ώστε οι επισκέπτες να έχουν την δυνατότητα να δουν από κοντά τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουν οι δημιουργοί, χρησιμοποιώντας σύγχρονες ή παραδοσιακές μεθόδους. Αν ο ελεύθερος χρόνος των παιδιών σας επιτρέπει μεσοβδόμαδα μια ανάσα από το επιβαρημένο πρόγραμμα τους:

Ενδιαφέρουσα θα ήταν μια επίσκεψη στο ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΕΙΟ (ΠΕΜΠΤΗ 23/11 15:00-21:00), ένα οικογενειακό εργαστήριο βιβλιοδεσίας, που βρίσκεται στα Λαδάδικα. Ο Νίκος Λειβαδιώτης και η Ράνια Καμπουράκη, μπορεί να τους έχετε γνωρίσει ως “Σπάγγο και Τέλα” σε κάποιο εργαστήριο βιβλιοδεσίας για παιδιά, είναι η τρίτη γενιά αυτής της οικογενειακής επιχείρησης που λειτουργεί από το 1951.

Για τους μουσικόφιλους εφήβους, τι θα λέγατε για μια βόλτα στο RADIO NOWHERE & NOWHERE STUDIOS (ΠΕΜΠΤΗ 23/11& ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24/11, 17:00-21:00), ψηφιακό ραδιόφωνο, στούντιο ηχογραφήσεων και παραγωγής, που βρίσκεται στην καρδιά του κέντρου της πόλης;

Ομοίως για εφήβους προτείνεται μια επίσκεψη στο ELEKTRONIO (ΠΕΜΠΤΗ 23/11,15:00-19:00), μία πολύ φρέσκια startup επιχείρηση που κατασκευάζει premium ηλεκτρικά ποδήλατα, με πρωτοποριακή γεωμετρία. Μότο της εταιρίας είναι #reimagineyourvehicle (ξαναφαντάσου το όχημα σου) και όραμα της είναι να δημιουργεί συνεχώς νέους ευφυείς τρόπους βιώσιμης μετακίνησης.

Ενημερωθείτε αναλυτικότερα για όλες τις δράσεις από την επίσημη ιστοσελίδα του OPEN HOUSE Thessaloniki 2017 (από όπου έχουμε αλιεύσει το φωτογραφικό υλικό) ή από το OPEN BOX, το ενημερωτικό περίπτερο, που λειτουργεί 18-26 Νοεμβρίου , στην Αριστοτέλους.

Αυτές είναι οι προτάσεις μας. Βγείτε βόλτα, επιλέξτε κτίρια που αγαπάτε, κτίρια που αναρωτιέστε τι “κρύβουν” μέσα ή ποιά είναι η ιστορία τους! Φιλικοί, ευγενικοί, γεμάτοι χαμόγελα, «βρέξε ι- χιονίσει», οι εθελοντές θα σας ταξιδέψουν στον χρόνο και φυσικά στον «αρχιτεκτονικό» χώρο! Καλά να περάσετε!

Λίγα Λόγια για τη Χριστίνα Βουμβουράκη

Η Χριστίνα Βουμβουράκη, Θεσσαλονικιά αρχιτεκτόνισσα, συνεργάτης στο αρχιτεκτονικό γραφείο Ciconom Architects και πρόσφατα συνδημιούργος του εργαστήριου Esθήτα, που δραστηριοποιείται στον τομέα του κατά παραγγελία προσωποποιημένου δώρου με καλλιτεχνικό χαρακτήρα και του θεματικού σχεδιασμού πολιτιστικών δράσεων. Μιλάει στους γονείς για το πώς μπορούν τα παιδιά τους να γνωρίσουν με απλό τρόπο την αρχιτεκτονική, για το πώς μπορούμε όλοι να αγαπήσουμε πόλη μας και να την κάνουμε καλύτερη, για το πώς να βελτιώσουμε την γειτονιά μας και τον προσωπικό μας χώρο.