όλα πρέπει να αλλάξουν. Ριζοσπαστική Νοημοσύνη. Σαλονίκη 9

 

Η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης με την 9η διοργάνωσή της επιχειρεί μια νέα θεώρηση του θεσμού και αποδομείται χωροταξικά και εννοιολογικά. Διερωτάται τόσο για το ίδιο το αίτημα του «αλλιώς», όπως φαίνεται να διατρέχει τοπικά, αλλά και παγκόσμια τη ζωή και την τέχνη, όσο και για την αντίληψη, το περιεχόμενο, την ανάγκη και τη σημασία της «αλλαγής» γενικότερα, τώρα, αλλά και σε συνδεόμενα με το παρόν σημεία του παρελθόντος.

Με τον αμφίσημα κρυπτικό τίτλο «όλα πρέπει να αλλάξουν. ΡΝΣ9», σε επιμέλεια της ανεξάρτητης επιμελήτριας και ιστορικού τέχνης Νάντιας Αργυροπούλου, η 9η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης θα επιχειρήσει να συνδέσει τη ζωή και την τέχνη με τρόπους απρόσμενους, με χιούμορ και επινοητικότητα, με μη διδακτικό αλλά εναλλακτικά παιδαγωγικό και μαχητικά ευφρόσυνο τρόπο, με σημεία αιχμής όσα κρίνουν το παρόν και διαμορφώνουν ήδη το μέλλον, με προσανατολισμό έναν κόσμο πολλών κόσμων.

Η Μπιενάλε 9 ανοίγει στις 31 Οκτωβρίου 2025, με την έκθεση «Ανατροπή (η επιστημονική φαντασία σαν αλλαγή)»/ Plot Twist (the science fiction change) σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, και με μια ημέρα εκδηλώσεων-νύξεων προς όσα θα εκτυλιχθούν στην πορεία προς την κύρια έκφανσή της τον Μάιο-Ιούνιο-Ιούλιο του 2026.

 

«όλα πρέπει να αλλάξουν. ΡΝΣ9».

Η έκθεση στο πλαίσιο της διερώτησης για όσα «πρέπει να αλλάξουν» καταπιάνεται και με την έξαψη, το δέος, αλλά και τον φόβο που δημιουργεί το επείγον παρόν της Τεχνητής Νοημοσύνης, επιχειρώντας ωστόσο ένα πιο ουσιαστικό απρόσμενο βήμα στην ίδια την έννοια της πολύτροπης, επαναστατικής νόησης πέραν της μπανάλ επίκλησης του τεχνολογικού θαύματος-τραύματος. Η Ριζοσπαστική Νοημοσύνη, το ΡΝ στο παράξενο αρκτικόλεξο-δείκτη του τίτλου, συνδυάζεται με τη συντομογραφία Σ9, όπου κωδικοποιείται η λαϊκότροπη εκδοχή Σαλονίκη (αντί του Θεσσαλονίκη), έτσι ώστε να ενσωματώνεται στον τίτλο η κατεύθυνση και η απεύθυνση, η δυναμική της προσέγγισης προς και της εκπομπής από την πόλη, έτσι ώστε να επιτευχθεί κατά το δυνατό το μαζί της, έστω και προσωρινής, κατοίκησης του χώρου και των συμβόλων της.

Η διοργάνωση συμπεριλαμβάνει διεθνείς καλλιτέχνες με μεγάλο ποσοστό νέων έργων, ψηφιακών και μη, κατ’ ανάθεση ειδικά από το MOMus, εντός της συνθήκης και του σκεπτικού της συγκεκριμένης επιμέλειας. Συμμετέχουσες σε αυτήν είναι διαφορετικές κοινωνικές, καλλιτεχνικές και επιστημονικές ομάδες και άτομα ενώ αναπτύσσεται ως προς κάθε επιμέρους χαρακτηριστικό της (ταυτότητα, χώροι, δράσεις, επικοινωνία, συνέργειες) έτσι ώστε να επιχειρείκαι να εμπλέκεται σε όσα ρωτάει ο τίτλος και το περιεχόμενό της.

Στο πλαίσιο της επιμελητικής προσέγγισης οι χώροι που επιλέχθηκαν για την υλοποίησή της, ορίζουν από κοινού ένα κρίσιμο, συμβολικό μεταίχμιο:

• Κτίρια εντός της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης-Helexpo, όπως τα Περίπτερα 2 & 3 και το κτίριο του MOMus-Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Αφενός για τον ιστορικό ρόλο και τον πολυεπίπεδο χαρακτήρα αυτού του τοπόσημου, για τη σχέση του μάλιστα με το παραγωγικό μοντέλο, το φαντασιακό και τις κοινωνικο-οικονομικές τελετουργίες της χώρας συνολικά. Αφετέρου για τη μεταβατική φάση στην οποία βρίσκεται το συγκρότημα αυτό επί του παρόντος, αποτελώντας κρίσιμο πεδίο αντιπαραθέσεων και κοινωνικών διεκδικήσεων σχετικά με τον δημόσιο χώρο στην πόλη και τελικά σχετικά με το μέλλον της δημόσιας ζωής της συνολικά.
• Η μοναδική στην Ελλάδα λιμνοθάλασσα Καλοχωρίου, η περιοχή δηλαδή στα δυτικά όρια της πόλης, όπως διαμορφώθηκε σταδιακά από προσφυγικούς πληθυσμούς, από τη βιομηχανική ανάπτυξη και από την εμφάνιση του υδροβιότοπου από τα μέσα της δεκαετίας του ‘60 ως αποτέλεσμα της καθίζησης του εδάφους, της υπεράντλησης νερών από υπόγειους υδροφορείς, και της σύγκλησης ποτάμιων και θαλάσσιων νερών. Η λιμνοθάλασσα αυτή αποτελεί μέρος του Εθνικού Πάρκου Δέλτα Αξιού, πεδίου σπάνιας βιοποικιλότητας, συγκατοίκησης παλιών και νέων ειδών, ανθρώπινων και μη, και ιστοριών που επιβεβαιώνουν τη σημασία των συμβιοτικών πρακτικών.
• Tο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (Αποθήκη Β1, Προβλήτα Α’, Λιμάνι Θεσσαλονίκης), όπου θα παρουσιαστεί η έκθεση «Ανατροπή (η επιστημονική φαντασία σαν αλλαγή)» με έργα της φετινής Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης τα οποία συνομιλούν με την κεντρική θεματική της 66ης διοργάνωσης του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και σηματοδοτούν την ουσιαστική συνεργασία της Μπιενάλε 9 με το Φεστιβάλ και σε επιμελητικό επίπεδο.

 

Αναλυτικά το πρόγραμμα της Eναρκτήριας Γιορτή:

31 Οκτωβρίου 2025 από τις 18:00 και μετά

MOMus–Πειραματικό Κέντρο Τεχνών

18:00 εγκαίνια έκθεσης Ανατροπή (η επιστημονική φαντασία σαν αλλαγή)

με έργα των Ben Rivers, Errands group, Κώστα Σφήκα

Σε συνδιοργάνωση με το 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Διάρκεια έκθεσης: 31/10 ως 16/11

 

ΔΕΘ-HELEXPO, Περίπτερα 2 & 3

19:30–01:30 βόμβες σπόρων, ανιεράρχητες προβολές, μεταποιήσεις πάνινων τσαντών, χορευτικές αλληλεπιδράσεις, ζωντανή μουσική, πάρτι

19:30–22:00 εργαστήριο σπορο-βομβών σε συνεργασία με την περιβαλλοντική οργάνωση Μαμαγαία

Η συνεργασία αυτή επεκτείνεται και στις εξής δράσεις:

• 31/10 @ 10:00-14:00 εργαστήριο σπορο-βομβών για σχολεία
• 1/11 @ 17:00-19:00 εγκαίνια έκθεσης “WONDER CITY: Planting our urban present together” στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – διάρκεια έκθεσης: 1-7/11
• 1/11 @ 19:00-21:00 γεύμα-συζήτηση «Συνδαιτημόνες» στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (μόνο με πρόσκληση)

19:30–22:00 εργαστήριο μεταξοτυπίας Momus sacculos in MOMo non imprimet

το Mephisto Me Studio «ταγκάρει» μαζί σας τις πάνινες τσάντες σας

19:30–01:30 προβολές ταινιών moving in riot

ένα αποκλίνον μείγμα εννέα προβολών ταινιών σε λούπα μέσα σε άδειους χώρους

19:30–22:00 live VELVET BUS goes Salonica Biennale Μέρος 1

DJ performance του ντουέτου Τούμπα – Χαριλάου
(Μαρίνα Βελησιώτη – Ξένια Καλπακτσόγλου)

Vassilina live performance

Bipolia live performance

22:00–23:00 χορός ΔΕΘ ΑΡΘΩ’

η ομάδα χορού Αερίτες σε μια χορευτική περιπλάνηση στο σφαλερό και στο πιθανό

23:00–24:00 live VELVET BUS goes Salonica Biennale Μέρος 2

The Callas with The Callasettes live

24:00–01:30 DJ set Yavash

 

Με φορέα διοργάνωσης το MOMus, η 9η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης σχεδιάζεται με συνδιοργανωτή τη ΔΕΘ-Helexpo και εταίρους τον Δήμο Θεσσαλονίκης και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Επιμέλεια: Νάντια Αργυροπούλου

Διεύθυνση: Γιάννης Μπόλης

Project Management: Ευτυχία Πετρίδου, Σίλια Φασιανού

Οπτική ταυτότητα: studio precarity

Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: Y2K Architects

Βοηθός επιμελήτριας: Έβελυν Ζέμπου

Διοργάνωση: MOMus–Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης

Υλοποίηση: MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Συνδιοργάνωση: ΔΕΘ-Helexpo

Εταίροι: Δήμος Θεσσαλονίκης, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΣΠΑ – Πρόγραμμα «Κεντρική Μακεδονία»).