Κείμενο: Ελένη Γιαννούση

Επιστημονική συμβολή: Μαριλένα Αγγελή, ψυχολόγος

Αγαπητέ γονιέ, αγαπητέ παιδαγωγέ.

Στέκομαι στον καθρέφτη και αναλογίζομαι… για μας λέω, που φέτος δεχθήκαμε ποσότητες στρες αγωνιώντας, αν τα παιδιά μας θα μεγαλώσουν χωρίς τίποτα…

Πώς θα ήταν, αν φέτος τα Χριστούγεννα αποφεύγαμε όλοι μας το πολύ, το έτοιμο, το ταχύ, το κατακλυσμιαίο; Και έτσι, παίρνω το θάρρος να σου προτείνω: γύρνα στο απλό, με διάρκεια και βάθος. Όχι για λόγους ηθικής, δε θα μιλήσουμε για τέτοια πράγματα, αλλά για λόγους παιδαγωγικής. Δώσε σημασία στο να στολίσεις ως οικογένεια αργά και με μουσική το δέντρο, να διαλέξεις μια μια τις μπάλες, να χειροκροτήσεις, όταν ανάψουν τα λαμπάκια, να γίνει μεγάλη στιγμή, όταν θα σηκώσεις το παιδί σου ψηλά να τοποθετήσει το αστέρι, θα είναι η δική σας στιγμή. Κάνε αυτή τη μέρα γιορτή, φυλαχτό στο κουτί των αναμνήσεων που θα κουβαλά ισόβια μέσα του. Μη βιαστείς να τρέξεις στο πολυκατάστημα, στο ζαχαροπλαστείο. Ας πάρουμε όλοι μια ανάσα. Βοήθησε το παιδί να καταλάβει πως η εμπειρία, η μια, αυτή η σημερινή, είναι σπουδαία, είναι παρακαταθήκη για τα βραδινά όνειρα, άξια ευγνωμοσύνης. Αλλιώς οι ανάγκες του για το περισσότερο διογκώνονται και το παιδί μαθαίνει πως η παράσταση συνοδεύεται πάντα με ποπ κορν, και μετά ακολουθεί ο κλόουν, και μετά ο ξυλοπόδαρος και μετά τα γλυκά και μετά το πάρτυ και μετά η συναυλία, και μετά η πριγκίπισσα, και μετά η ταινία και μετά και μετά… Και μετά; Και μετά το παιδί βγαίνει στη ζωή με οδηγό το «μετά», δεν έμαθε για το τώρα ή το πριν, και ο ασκός των επιθυμιών που ξεχείλισε, το κυνηγάει ως ενήλικα, βουτηγμένο στη θλίψη του ανικανοποίητου.

Φαίνεται πως ευφυείς είναι οι άνθρωποι που δημιουργούν, στοχάζονται και ανατροφοδοτούν τα βιώματα και κάτι τέτοιο το παιδί δε θα το κάνει μόνο του. Θα το κάνει με εμάς μαζί του, πράγμα που απαιτεί κόπο, φροντίδα και αντίσταση στο φανταχτερό των εποχών. Τα παιδιά που τελείωσαν από μια ολοήμερη γιορτή σχολείου με δέκα διαφορετικές και συχνά ταυτόχρονες απολαύσεις, που ικανοποίησαν κάθε τους ξαφνική επιθυμία («φεύγω από τον κλόουν, πάω στον ζαχαροπλάστη τώρα»), που έτρεξαν από το ένα μινι θέαμα στο άλλο, τα παιδιά αυτά δε σκέφτηκαν, δεν ένιωσαν, μόνο εκτονώθηκαν και διασπάστηκαν, κατακερματισμένα σε χίλια δυο κομμάτια… Αναρωτιέμαι τι έμεινε να απολαύσουν στο βάθος; Γύρισαν πίσω, κοιμήθηκαν και αύριο ξανά από την αρχή, βόλτες με φώτα, γυαλιστερές φόδρες, πλαστικά παιχνίδια που αύριο ξεχνιούνται και αχρηστεύονται… αυτό δηλαδή που θα συμβεί και με τα βιώματα της παιδικής τους ηλικίας.

Φέτος, προτείνω να δώσεις έμφαση σε ένα παιχνίδι – δε χρειάζεται να το γεμίσουμε το καλάθι – αυτό το παιχνίδι που ένα πλάσμα απόκοσμο και μοναδικό θα μας φέρει. Και αυτό το ένα, αν το περιποιηθείς, θα γίνει και μοναδικό. Μόλις τελειώσει μια μέρα γιορτινή, μπορείς να παροτρύνεις το παιδί να μιλήσει για την εμπειρία του, τα συναισθήματα και τις ιδέες του, να αναστοχαστεί πάνω στα συμβαίνοντα, να παίξει μαζί σου.

Είναι γνωστό πως η δημιουργικότητα είναι ευφυΐα. Δώσε λοιπόν την ευκαιρία στο παιδί σου να δημιουργήσει. Πριν δει τα χριστουγεννιάτικα παραμύθια με τη σειρά σε dvd, μπορείς να το κινητοποιήσεις να φανταστεί πώς φέρεται ο Σκρούτζ, πώς μοιάζει η Βασίλισσα του χιονιού και αν το κοριτσάκι με τα σπίρτα έζησε ή όχι. Ξέρουν τα παιδιά ποιο τέλος να διαλέξουν, φρόντισε βλέπεις το παραμύθι να είναι για τον άνθρωπο βάλσαμο, να εξυπηρετεί τις ψυχολογικές ανάγκες του. Κλείστε για λίγο την τηλεόραση, κυλιστείτε στα ζεστά χαλιά, συνδυάστε τα παλιά σας ρούχα να φτιάξετε στολές, μαγειρέψτε τα χριστουγεννιάτικα γλυκά, αδιαφορώντας για το αποτέλεσμα.

Και εσύ δάσκαλε, που ξέρω πόσο πολύ φροντίζεις, καταλαβαίνω τις απαιτήσεις των καιρών, μα αν συμφωνείς, στάσου, χαμογέλασε και εξήγησε πως φέτος δε χρειαζόμαστε πολλά, φτάνει να επιλέξουμε.

Ας φροντίσουμε, ας φροντιστούμε, με όποια σειρά.

Λίγα λόγια για την Ελένη Γιαννούση

Η Ελένη Γιαννούση είναι νηπιαγωγός, ηθοποιός και παιδαγωγός θεάτρου. Όλο παίζει, παίζει, παίζει! Διαβάζει παραμύθια και ιστορίες στα παιδιά, έπειτα τις κάνει παιχνίδι και ταξίδι, παίζει στο θέατρο, παίζει στο κουκλοθέατρο. Κάνει βόλτες στην πόλη, γελάει δυνατά, πέφτει και ξαναπέφτει, μα καθόλου δε τη νοιάζει, σκαλίζει θέματα κοινωνικά, ψυχολογικά και παιδαγωγικά και όταν μπερδεύεται, τα σκαλίζει κι άλλο, κι άλλο, κι άλλο. Θα την βρεις εύκολα στην “Παραμυθούπολη“, ανάμεσα σε βιβλία και παιδιά.