Γράφει η Καλλιόπη Εμμανουηλίδου, Συμβουλευτική- εκπαιδευτική ψυχολόγος και συγγραφέας παιδικών βιβλίων | www.psycho-logos.net

Πολλοί με έχουν ρωτήσει πώς και ασχολήθηκα με τη συγγραφή βιβλίων. Κάποιοι από αυτούς, γνωρίζοντας ότι οι γονείς μου ήταν συγγραφείς σχολικών βοηθημάτων, αστειεύονται αναφέροντας το «γονίδιο» που έχω πάρει από εκείνους. Αν και αυτή η κουβέντα λέγεται συνήθως μεταξύ αστείου και σοβαρού, με έβαλε σε σκέψεις. Είναι ανακουφιστικό ή και βολικό να πιστεύουμε ότι κάποια πράγματα είναι θέμα κληρονομικότητας και ότι έτσι αβίαστα μας «βγαίνει» μια δραστηριότητα. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Δε θα αναφερθώ εκτενώς στα περί μίμησης προτύπων. Πολύ μελάνι έχει χυθεί και πολλές έρευνες έχουν γίνει, για να αποδειχτεί η τεράστια επίδραση που έχει στη συμπεριφορά των παιδιών το πρότυπο το οποίο λαμβάνουν. Κακά τα ψέματα, γονιός που διαβάζει βιβλία θα κάνει ένα παιδί που να αγαπάει το διάβασμα. Όπως και γονιός που καπνίζει, αν και ίσως ανακουφιστεί προσωρινά από τις αντικαπνιστικές στάσεις του παιδιού του, αργότερα θα απογοητευτεί βλέποντας το παιδί του να καπνίζει και αυτό. Έτσι και στη δική μου περίπτωση, οι τοίχοι του σπιτιού μας ήταν καλυμμένοι από βιβλιοθήκες που έφταναν ως το ταβάνι και θυμάμαι τη μαμά με ένα βιβλίο στο χέρι και τον μπαμπά να πληκτρολογεί στη γραφομηχανή (και αργότερα στον υπολογιστή) του.

Με βάση αυτά τα ερεθίσματα, η συγγραφή έγινε ένα από τα αγαπημένα μου παιχνίδια. Έχω μια πολύ καθαρή ανάμνηση από την ηλικία που δεν ήξερα ακόμα να διαβάζω ή να γράφω (αλλά ανυπομονούσα φαίνεται γι’ αυτό). Είχα κόψει μερικά χαρτάκια σε ίδιο μέγεθος, τα είχα συρράψει με το συρραπτικό και πάνω τους έγραψα ψεύτικα γράμματα σε γραμμές. Είχα φτιάξει ένα μίνι βιβλίο που μάλιστα παρίστανα ότι το διάβαζα- τόσο πειστικά που εκείνη η γειτονοπούλα με την αλογοουρά (που αργότερα θα με κορόιδευε για το όνομά μου) ήθελε να το διαβάσει κι εκείνη!

Μια ακόμα ανάμνηση, που ενισχύθηκε με πολλές ενθουσιώδεις επαναληπτικές αφηγήσεις από τη μαμά μου, έχει να κάνει με μια πρώτη συγγραφική (με πραγματικά γράμματα αυτή τη φορά!) προσπάθεια. Η μαμά μου, μάλλον απογοητευμένη από το ότι δε μου άρεσε ιδιαίτερα να διαβάζω παιδικά βιβλία, σε σύγκριση με τη βιβλιοφάγο αδερφή μου, με ρώτησε γιατί δε διαβάζω. Της απάντησα ότι «εγώ μπορώ να γράψω καλύτερα βιβλία». Δε με ειρωνεύτηκε, δε γέλασε, αλλά με ενθάρρυνε να γράψω ένα βιβλίο. Και έτσι κάθησα και έγραψα σε ένα μπλε τετράδιο μια ιστορία για ένα παιδάκι που χάθηκε στο δάσος.

Τη συνέχεια στη «συγγραφική μου καριέρα» αποτέλεσαν διάφορα τετράδια με παιδκά ποιήματα, κάποια από αυτά ιδιαίτερα σαχλά ή χιουμοριστικά, αλλά και πολλή ταχυδρομική αλληλογραφία με διάφορα παιδιά στην Ελλάδα αλλά και στον κόσμο (όσοι ανήκουν στη γενιά μου ίσως να θυμούνται εκείνο το διεθνές σύστημα με τους pen pals). Όλα αυτά προφανώς με «γύμνασαν» γλωσσικά. Στην εφηβεία, που έζησα μια έκρηξη γενικότερης καλλιτεχνικής δημιουργικότητας, ασχολήθηκα περισσότερο με την ποίηση, με αρκετή θα έλεγα αποτυχία που όμως δε με αποθάρρυνε- άλλωστε έγραφα για τον εαυτό μου. Μετέφερα και ένα κεφάλαιο της ιστορίας σε μορφή κόμικ (για να μπορέσω να το μάθω καλύτερα, καθώς δυσκολευόμουν στην απομνημόνευση), αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα που θα αναλύσουμε άλλη φορά.

Έπειτα ήρθαν οι σπουδές. Εκεί αναγκαστικά έγραφα ατελείωτες σελίδες στις εργασίες μου- πάντα προτιμούσα να διαλέγω μαθήματα ή προγράμματα σπουδών που να εξετάζονται με γραπτές εργασίες αντί για εξετάσεις, καθώς, όπως προανέφερα, με την απομνημόνευση ποτέ δεν τα πήγα καλά. Η συγγραφή της διδακτορικής μου διατριβής μου έδωσε το έναυσμα να ασχοληθώ ακόμα πιο σοβαρά με την ακαδημαϊκή γραφή. Ο υπολογιστής μου τα επόμενα χρόνια που άρχισα να εργάζομαι ήταν γεμάτος από ξεκινημένα αρχεία. Κάποια από αυτά δουλεύτηκαν και κατέληξαν να πάρουν σάρκα και οστά με τη μορφή των βιβλίων που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Και είναι πάρα πολλά ακόμα αυτά που θέλω να ολοκληρώσω ή να σκεφτώ και να γράψω!

Η συγγραφή λοιπόν δεν είναι ένα «κληρονομικό χάρισμα». Τα πρότυπα αλλά και η  γλωσσική ευχέρεια που καλλιεργείται από δύο φιλολόγους γονείς σίγουρα δίνουν ένα πλεονέκτημα. Όμως η ενασχόληση με τη συγγραφή βιβλίων είναι ένα συνοθύλευμα από ερεθίσματα, εικόνες, πειραματισμούς, εμπειρίες. Και φυσικά, όπως όλες οι δημιουργικές δραστηριότητες, χρειάζεται μια καλή βάση αυτοπεποίθησης και τόλμης. Αν λοιπόν, θέλετε να δώσετε στο παιδί σας την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τον κόσμο του βιβλίου, φροντίστε να κάνετε τα εξής:

• Διαβάστε του και δείξτε του βιβλία από νεογέννητο κιόλας. Υπάρχουν διάφορα κατάλληλα βιβλία για όλες μα όλες τις ηλικίες.
• Αφήστε το να παίζει με βιβλία, ακόμα και αν δε γυρίζει σελίδες και δεν παρατηρεί προσεκτικά ακόμα αυτά που απεικονίζονται ή εξιστορούνται.
• Φροντίστε να σας βλέπει να διαβάζετε.
• Περνάτε οικογενειακό χρόνο μέσα σε βιβλιοπωλεία.
• Καλλιεργήστε του τη δημιουργικότητα, φροντίζοντας να ενθαρρύνετε το να κάνει ερωτήσεις και να έχει περιέργεια για τον κόσμο.
• Φτιάξτε μαζί προφορικά ιστορίες. Ένα ευχάριστο παιχνίδι είναι να ξεκινάει μια ιστορία και έπειτα κάθε μέλος της οικογένειας να προσθέτει μια πρόταση για το τι έγινε μετά.
• Εντυπωσιαστείτε από τα (πολλές φορές απλοϊκά) παραμύθια που θα γράψει και δείξτε έκπληξη, θαυμασμό και περιέργεια για αυτά.
• Μην το αποπαίρνετε και μην ασκείτε αυστηρή κριτική (π.χ. «κολλώντας» σε ένα ορθογραφικό λάθος), γιατί αυτό θα καλλιεργήσει τελειομανία και ίσως και να αποθαρρύνει τελείως το να ξαναασχοληθεί.
• Μιλήστε για τα διάφορα είδη βιβλίων που υπάρχουν (μυθιστόρημα, δοκίμιο, επιστημονικό, παιδικό κτλ.)
• Επισκεφτείτε ένα τυπογραφείο!
• Φτιάξτε μαζί ένα βιβλίο με εικονογράφηση μάλιστα του ίδιου του παιδιού.

Μπορεί το παιδί σας να μη γίνει ποτέ συγγραφέας. Σίγουρα όμως θα ακονιστεί η σκέψη του, θα αγαπήσει το βιβλίο, θα καλλιεργήσει τη δημιουργικότητά του, θα εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του και – κυρίως!- θα περάσει καλά!

Λίγα λόγια για την Καλλιόπη Εμμανουηλίδου

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε στην Κατερίνη. Έπαιξε, ζωγράφισε, διάβασε, έπαιξε μουσική, τραγούδησε, μαγείρεψε, γέλασε, σκέφτηκε, έγραψε ιστορίες και ποιηματάκια, έφτιαξε κατασκευές αλλά και μαγικά φίλτρα από ροδοπέταλα και γκαζόν, που έκαναν καλά τους ανθρώπους.

Με αυτά τα εφόδια στις αποσκευές της έφυγε στα Ιωάννινα και έπειτα στη Μ.Βρετανία, όπου σπούδασε, επιμορφώθηκε και εργάστηκε. Το 2007 επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, όπου και πάλι ζωγραφίζει, διαβάζει, παίζει μουσική, τραγουδάει, μαγειρεύει, γελάει, σκέφτεται, φτιάχνει κατασκευές. Αντί να φτιάχνει μαγικά φίλτρα, γράφει βιβλία για τους ανθρώπους και εργάζεται ως ψυχολόγος και επιμορφώτρια.»

θα τη βρείτε στο Οξυγόνο, σε μια πρωτότυπη Σχολή γονέων!

photo via