σκέψεις με αφορμή την παγκόσμια ημέρα αποταμίευσης, 31 Οκτωβρίου 

Η εξοικονόμηση χρημάτων, αλλά και πόρων γενικότερα, είναι μια πολύ χρήσιμη δεξιότητα ζωής, ειδικά στην σύγχρονη κοινωνικοοικονομική συγκυρία όπου ζούμε. Ενώ σαν δεξιότητα είναι εύκολο να αποκτηθεί, δεν διδάσκεται στα παιδιά μας ούτε στο σχολείο, αλλά τις περισσότερες φορές ούτε και στο σπίτι, γεγονός που στην Ελλάδα μας οδηγεί ολοένα και σε χειρότερες πρακτικές. Στο εξωτερικό, σε πολλές και κυρίως υποανάπτυκτες χώρες, που τα παιδιά δεν έχουν καν χρήματα στα χέρια τους για να διαχειριστούν και να αποταμιεύσουν, μαθαίνουν τέτοιες έννοιες μέσα από προγράμματα κοινωνικής και οικονομικής εκπαίδευσης (πχ πρόγραμμα Aflatoun) που εντάσσονται στο σχολικό τους πρόγραμμα.

Τα παιδιά πρέπει από μικρή ηλικία να μάθουν να είναι υπεύθυνα για τον εαυτό τους και τα πράγματά τους. Κι αυτό όχι μόνο για την αύξηση της αυτονομίας τους, αλλά για να μάθουν ότι αυτό είναι μια μορφή αποταμίευσης, αφού έτσι δεν θα χρειαστεί να σπαταλήσουν άσκοπα πόρους. Μπορούμε πολύ εύκολα να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά ήδη από την προσχολική ηλικία βάζοντάς τα να παρατηρήσουν την φύση, η οποία μας δίνει απαντήσεις για όλα. Το καλύτερο παράδειγμα εξοικονόμησης, αποταμίευσης, σχεδιασμού και προϋπολογισμού που συναντάται στη φύση είναι οι μυρμηγκοφωλιές. Οι άνθρωποι έχουν να μάθουν πολλά από τα μυρμήγκια, τα οποία δουλεύουν και αποταμιεύουν, ώστε όταν βρεθούν σε ανάγκη – σε μια δύσκολη περίοδο όπως ο χειμώνας, να έχουν τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους. Το ίδιο παράδειγμα θα έπρεπε να ακολουθεί κι ο άνθρωπος, μιας και αυτό θα τον βοηθούσε να περάσει από περιόδους κρίσης, χωρίς να χρειάζεται να χρεωθεί, καθώς τα χρέη βυθίζουν τους ανθρώπους περισσότερο στη φτώχια και ότι αυτή συνεπάγεται.

Πως όμως θα μάθουμε στο ανυπόμονο 5χρονό – 15χρονό μας, να κρατάει κάτι και για μετά; Καταρχήν, πρέπει να του δείξουμε τον τρόπο να σκέφτεται όχι μόνο την απόλαυση του τώρα αλλά και την αυριανή ανάγκη. Ίσως λοιπόν την επόμενη φορά που κάποιος θα του φέρει 3 συσκευασίες αυτοκόλλητα ή 3 σακουλάκια καραμέλες, να μπούμε στην διαδικασία να του εξηγήσουμε πως θα ήταν σκόπιμο να κρατήσει κάτι και για την επόμενη μέρα. Δεύτερον, είναι σημαντικό τα παιδιά να κατανοήσουν την διάκριση μεταξύ αυτών που θέλουν και όσων χρειάζονται. Η γραμμή μεταξύ των αναγκών και των επιθυμιών στην σημερινή καταναλωτική κοινωνία, όπου η ευτυχία και η αυτοεκτίμηση αποτιμώνται με βάση τα υλικά αγαθά, είναι θολή. Είναι καθήκον όλων μας να βοηθήσουμε τα παιδιά να αποκτήσουν κριτική αντίληψη, ώστε να μπορέσουν να κάνουν ορθολογικές οικονομικές επιλογές και να θέτουν τις προτεραιότητες τους. Επιπλέον, είναι σημαντικό να τους διδάξουμε ότι υπάρχουν και εναλλακτικοί τρόποι απόκτησης όσων επιθυμούμε. Για παράδειγμα, η ανταλλαγή, ο δανεισμός, η κατασκευή από παλιά – άχρηστα για άλλους υλικά, είναι εναλλακτικοί τρόποι απόκτησης υλικών πραγμάτων που στην ουσία προωθούν την έννοια της εξοικονόμησης. Τέλος, για να τα διδάξουμε όλα αυτά στα παιδιά θα πρέπει εμείς να γίνουμε το πρότυπο, διατηρώντας σε καλή κατάσταση τα πράγματά μας ώστε να επεκτείνουμε την διάρκεια ζωής τους, αποταμιεύοντας υλικά και μη υλικά αγαθά για στιγμές ανάγκης,  λαμβάνοντας προσεκτικές αποφάσεις και δίνοντας προτεραιότητα κάθε φορά στις πιο πιεστικές ανάγκες της οικογένειας.

Λίγα Λόγια για την Ιωάννα Μπλέκα

Η Ιωάννα Μπλέκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κι έκανε μεταπτυχιακό στην Ψυχική Υγεία Παιδιών, Εφήβων και Οικογένειας στο London Metropolitan University. Στη συνέχεια παρακολούθησε τετραετή μετεκπαίδευσή στη Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία και παράλληλα ξεκίνησε να δουλεύει όπως πάντα ονειρευόταν, με παιδιά, εφήβους και τις οικογένειές τους στην πόλη μας. Μας μιλάει για ελεύθερο χρόνο και ψυχολογία.