Η Ντέμη Κουτσοσταμάτη. Με ευαισθησία, επιμονή και βαθιά πίστη στη δύναμη της κοινότητας, έχει καταφέρει να μετατρέψει μια ιδέα σε έναν θεσμό: την Εβδομάδα Μικρών Βιβλιοπωλείων.

Ξεκινώντας από μια σπίθα, που άναψε μέσα της μέσα από μικρές συνεργασίες και μεγάλα “γιατί όχι;”, η Ντέμη δίνει σήμερα φωνή και χώρο στα μικρά, τοπικά βιβλιοπωλεία να ακουστούν, να συνδεθούν και να αντέξουν.

Η κουβέντα μας δεν φώτισε απλώς την ιστορία μιας σημαντικής δράσης, αλλά και την πορεία μιας γυναίκας που έχει κάνει αποστολή της να δίνει χώρο και φωνή σε ό,τι αξίζει να ακουστεί—μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου και το άνοιγμα μιας μικρής πόρτας στη γειτονιά.

Αν είσαι βιβλιόφιλος, ονειροπόλος, ή απλώς πιστεύεις στις μικρές πράξεις που φέρνουν μεγάλη αλλαγή, αυτή η συζήτηση είναι για σένα.

Συνέντευξη με την Ντέμη Κουτσοσταμάτη | Ιωάννα Σεραφειμίδου

Αν συναντούσες τον παιδικό σου εαυτό, πώς θα του περιέγραφες αυτό που κάνεις σήμερα με τα Little Bookstores;

Θα της έλεγα πως όταν μεγαλώσει θα διοργανώσει μια μεγάααλη γιορτή που θα δίνει την ευκαιρία στα μικρά βιβλιοπωλεία να προσκαλέσουν πολύ πολύ κόσμο και να γίνουν όλοι μαζί μια χαρούμενη παρέα! Επίσης, να ξέρει πως δεν θα είναι εύκολο, θα χρειαστεί να προσπαθήσει πολύ. Αλλά ότι δεν θα το βάλει κάτω!

Ποια ήταν η πρώτη σου επαφή με το βιβλίο ή τα βιβλιοπωλεία ως παιδί; Τι θυμάσαι πιο έντονα από τότε;

Θυμάμαι πολύ έντονα να κλείνομαι στο δωμάτιό μου με τις ώρες και να διαβάζω ένα βιβλίο, μέχρι να το τελειώσω. Και μετά να βγαίνω από το δωμάτιό μου άλλος άνθρωπος, περιμένοντας την επόμενη επίσκεψη στο βιβλιοπωλείο! 

Υπήρχε κάποιο παιδικό βιβλίο που αγαπούσες πολύ; Αν ναι, γιατί το ξεχώριζες;

Ναι, υπήρχε! Λεγόταν “Δάσκαλε, να φιλήσω το φεγγάρι;” του Βαγγέλη Γούλα. Τότε δεν καταλάβαινα τον λόγο που μου είχε αρέσει τόσο πολύ. Όταν το ξαναδιάβασα είδα πως -με πολύ αυθεντικό τρόπο που είχε μιλήσει στην καρδιά μου- περιέγραφε τη θεσμική καταπίεση που δεχόμαστε από παιδιά, και μας προετοιμάζει για μια ζωή χωρίς όνειρα και φαντασία. Είναι πολύ κρίμα που δεν κυκλοφορεί πλέον.

 

Πώς ξεκίνησε η ιδέα των Little Bookstores; Υπήρξε κάποια συγκεκριμένη στιγμή ή γεγονός που σε παρακίνησε να κάνεις αυτό το βήμα;

Μια σειρά από γεγονότα. Το τελικό σπρώξιμο μού έδωσε ένα μικρό φεστιβάλ παιδικού βιβλίου που πραγματοποιήθηκε σε επτά δημιουργικά βιβλιοπωλεία της Θεσσαλονίκης και είχα αναλάβει τότε τον συντονισμό του – τα BOOKPOINTS. Η επαφή μου με αυτούς τους ανθρώπους με βοήθησε να δω καλύτερα τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα μικρά βιβλιοπωλεία, τις ανάγκες και τα κοινά τους σημεία.

Πώς εξελίχθηκε το έργο σου με τα μικρά βιβλιοπωλεία όλα αυτά τα χρόνια; Τι κρατάς ως πολύτιμο από αυτή τη διαδρομή;

Το έργο μου με τα μικρά βιβλιοπωλεία αλλάζει, προσαρμόζεται, ωριμάζει –  μεγαλώνει μαζί με μένα.

Μέσα από αυτό γνώρισα μερικούς πολύ αξιόλογους ανθρώπους, γενναιόδωρους, με πίστη σε αυτό που κάνουν και ανάγκη να το μοιραστούν. Παράλληλα, ήταν κι ένα προσωπικό ταξίδι με αμφιβολίες, φόβους, πρακτικά προβλήματα αλλά και μικρές επιτυχίες. Ήταν ένα ταξίδι αυτογνωσίας και αυτοπραγμάτωσης – ανακάλυψα τι έχει νόημα για μένα και τι μπορώ να κάνω.

 

Πες μας λίγα λόγια για την Εβδομάδα Μικρών Βιβλιοπωλείων. Ποιος είναι ο στόχος της, και πώς πιστεύεις ότι έχει επηρεάσει τη σχέση του κοινού με τα μικρά βιβλιοπωλεία;

Η Εβδομάδα Μικρών Βιβλιοπωλείων είναι μια ανοιχτή γιορτή. Ένας χώρος που συνδέει τα μικρά βιβλιοπωλεία, τους δημιουργούς και τους ανθρώπους που αγαπούν το βιβλίο.

Ο στόχος της είναι να αναδείξει τον ρόλο και τη σημασία των μικρών βιβλιοπωλείων μέσα στο οικοσύστημα του βιβλίου, αλλά και μέσα στη ζωή της γειτονιάς, της καθημερινότητας. Να θυμίσει πως αυτά τα μέρη δεν είναι απλώς σημεία πώλησης, αλλά χώροι πολιτισμού, διαλόγου και ανταλλαγής.

Να κάνει όλο και περισσότερους ανθρώπους να τα αγαπήσουν και να τα επιλέξουν.

 

Κάθε χρόνο συνεργάζεσαι με διαφορετικούς εικονογράφους για τις αφίσες σου. Πώς ξεκίνησε αυτή η ιδέα και γιατί είναι τόσο σημαντική για σένα;

Είναι ένας τρόπος να αναδειχθεί το έργο ταλαντούχων δημιουργών, ειδικά σε έναν χώρο όπου δεν λαμβάνουν πάντοτε την αναγνώριση που τους αξίζει. Είναι πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθείς πώς προσεγγίζουν το ίδιο θέμα με τον δικό τους μοναδικό τρόπο, προσφέροντας νέα προοπτική και αισθητική σε κάθε εικόνα.

Μέχρι στιγμής, έχουμε συνεργαστεί για την Εβδομάδα Μικρών Βιβλιοπωλείων με την Zafouko Yamamoto (Ζαφειρούλα Σιμοπούλου), τον Χρήστο Κούρτογλου και τη Φωτεινή Τίκκου. Φέτος, συνεργαζόμαστε με τη Miranda Sofroniou, εικονογράφο Κυπριακής καταγωγής, καθώς κάνουμε και επίσημα το άνοιγμά μας και στην Κύπρο.

 

Τι προσδοκάς ή ονειρεύεσαι για το μέλλον των μικρών βιβλιοπωλείων στην Ελλάδα;

Όταν ανακοινώθηκε η δράση ένας γνωστός εκδοτικός οίκος έγραψε τα παρακάτω σε μια δημοσίευση: “Εμείς στηρίζουμε μόνο τα μεγάλα βιβλιοπωλεία και θελουμε να αναζητάτε τα βιβλία μας μόνο σ’ αυτά”, χαρακτηρίζοντας “θόρυβο” και “τερτίπια” τέτοιες δράσεις με σκοπό τα βιβλιοπωλεία “να πουλήσουν κανένα βιβλίο”.

Αυτό που εύχομαι για το μέλλον των μικρών βιβλιοπωλείων, λοιπόν, είναι να κάνουν πολύ θόρυβο και τερτίπια, να ενοχλούν και να ταρακουνούν όσους θεωρούν πως δεν αξίζει να υπάρχουν. Να είναι ζωντανά και δημιουργικά.

Από πού αντλείς έμπνευση για τις ιδέες και τις δράσεις που υλοποιείς; Υπάρχει κάποια αγαπημένη σου συνήθεια ή μέρος που σε βοηθά να δημιουργείς;

Συνήθως μου συμβαίνει σε ανύποπτο χρόνο. Πολλές ιδέες τις ξεχνάω, κάποιες απαιτούν περισσότερη ενέργεια απ’ όση μπορώ να δώσω εκείνη τη στιγμή, για άλλες απλώς δεν είναι η κατάλληλη ώρα. Υπάρχουν όμως και ιδέες που με το που τις σκέφτομαι, κουμπώνουν αμέσως – όπως η ιδέα της φετινής θεματικής της Εβδομάδας Μικρών Βιβλιοπωλείων, “Βιβλιοπωλεία χωρίς σύνορα”.

Μια φίλη Πυγολαμπίδα μού είχε πει όταν κρατούσα όλες μου τις ιδέες στο συρτάρι πως “σε κίνηση παίρνονται οι αποφάσεις”. Και ήταν η καλύτερη επαγγελματική συμβουλή που μου έχουν δώσει. Όλες οι ιδέες είναι ημιτελείς μέχρι να ξεκινήσεις να τις υλοποιείς και δεν γίνεται να έχεις όλες τις απαντήσεις από την αρχή. 

Δεν είναι παράξενο που αυτή η φίλη μετά έκανε το THIS IS MY VOICE, για ανθρώπους που είναι στη φάση που ήμουν κι εγώ.

 

Αν μπορούσες να γυρίσεις πίσω στην παιδική σου ηλικία, ποιο στοιχείο του χαρακτήρα σου τότε πιστεύεις ότι σε οδήγησε σε αυτό που είσαι σήμερα;

Αν γύριζα πίσω στην παιδική μου ηλικία, νομίζω πως το στοιχείο που με έφερε εδώ ήταν η ευαισθησία μου απέναντι στην αδικία και τις ανισότητες του κόσμου μας.

Η μαμά μου συνηθιζε να λέει, όταν ήμουν μικρή, ίσως σκεπτόμενη τις απογοητεύσεις που μπορεί να έπαιρνα αργότερα, “Αυτό το παιδί νομίζει θα αλλάξει τον κόσμο”. Τον κόσμο μπορεί να μην τον άλλαξα, θα πω, αλλά έστω για μια εβδομάδα του χρόνου φέρνω μαζί με τα βιβλιοπωλεία τον κόσμο λίγο πιο πολύ στα μέτρα μου.

Λίγα Λόγια για τη Ντέμη Κουτσοσταμάτη

Η Ντέμη Κουτσοσταμάτη είναι η δημιουργός και διοργανώτρια της Εβδομάδας Μικρών Βιβλιοπωλείων, μιας πρωτοβουλίας που ξεκίνησε το 2022 με στόχο την ανάδειξη και υποστήριξη των μικρών βιβλιοπωλείων στην Ελλάδα. Η δράση αυτή έχει εξελιχθεί σε θεσμό, με τη συμμετοχή 130 το 2025, τα οποία φιλοξενούν πάνω από 150 εκδηλώσεις σε όλη τη χώρα. Η Εβδομάδα Μικρών Βιβλιοπωλείων συμβάλλει ενεργά στην προώθηση της φιλαναγνωσίας και της πολιτιστικής ζωής.

Η Ντέμη έχει αφιερώσει τα τελευταία 10 χρόνια στην υποστήριξη και προώθηση των μικρών βιβλιοπωλείων, παρατηρώντας σημαντικές αλλαγές στον κλάδο, όπως την επαναφορά της ενιαίας τιμής βιβλίου και την ανάπτυξη ενός δικτύου αλληλεγγύης μεταξύ των βιβλιοπωλών. Η θεματική της Εβδομάδας Μικρών Βιβλιοπωλείων το 2024 ήταν το “ΣΥΝ”, εμπνευσμένη από τις έννοιες της συνεργασίας και της συνδημιουργίας. ​Η φετινή θεματική των εκδηλώσεων της Εβδομάδας Μικρών Βιβλιοπωλείων “Βιβλιοπωλεία χωρίς Σύνορα” αναδεικνύει το βιβλίο ως μια γέφυρα που ενώνει τους ανθρώπους πέρα από τα γεωγραφικά, πολιτισμικά και κοινωνικά σύνορα.