Γράφει η Αθηνά Κάκου, δασκάλα και ιδρύτρια του www.sofikoukoubagia.com

Ποιος δεν αγαπά τα παραμύθια;  Ποιος δεν μεγάλωσε ακούγοντας την Κοκκινοσκουφίτσα, τη Χιονάτη, τα Τρία Γουρουνάκια; Γενιές και γενιές διασκέδασαν και διασκεδάζουν με αυτές τις ιστορίες…

Τα παραμύθια είναι ιδιαίτερα αγαπητά στα μικρά παιδιά… Γιατί; Μα γιατί είναι ένας φανταστικός κόσμος, ένας μαγικός κόσμος… Εκεί ο καλός πάντα νικά, όλοι στο τέλος είναι πάντα ευτυχισμένοι. Εκτός όμως από την ευχαρίστηση που προσφέρει στο παιδί μια ιστορία, υπάρχουν κι ένα σωρό άλλα οφέλη. Καλλιεργείται η φαντασία του, εμπλουτίζεται το λεξιλόγιό του, οι γνώσεις του, καλλιεργείται η αφηγηματική του ικανότητα, μαθαίνει να ξεχωρίζει το καλό από το κακό.

Σήμερα, λοιπόν, θα ήθελα να σας μιλήσω για τα στοιχεία ενός παραμυθιού και πώς μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε στην πράξη. Τα βασικά στοιχεία ενός παραμυθιού είναι πέντε: το σκηνικό (χρόνος και τόπος), οι ήρωες- χαρακτήρες, η πλοκή, το πρόβλημα, η λύση του προβλήματος. Αν παρατηρήσουμε τα γνωστά παραμύθια, θα δούμε ότι αυτά τα στοιχεία επαναλαμβάνονται, δημιουργώντας θα λέγαμε ένα μοτίβο. Αυτό το μοτίβο μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε μέσα στην τάξη με αφορμή τα παραμύθια, για να βοηθήσουμε τα παιδιά να γράφουν κι εκείνα τις δικές τους ιστορίες.

Ετοίμασα για εσάς ένα αρχείο με καρτέλες για κάθε στοιχείο του παραμυθιού, το οποίο μπορείτε να κατεβάσετε σε pdf κάνοντας κλικ εδώ. Με τις καρτέλες αυτές μπορείτε να οργανώσετε ένα σωρό δραστηριότητες. Θα σας προτείνω κάποιες από αυτές.

Αρχικά κόψτε τις καρτέλες και κολλήστε τις σε χοντρό χαρτόνι. Εναλλακτικά μπορείτε και να τις πλαστικοποιήσετε. Στη συνέχεια, με κολλητική ταινία κολλήστε τις στον πίνακα, τη μία δίπλα στην άλλη ή πιάστε τις με πινέζες στο φελοπίνακα της τάξης.

Ξεκινήστε με ένα γνωστό παραμύθι, για παράδειγμα την Κοκκινοσκουφίτσα. Ζητήστε από τα παιδιά να σας το αφηγηθούν ή φέρτε το αντίστοιχο βιβλίο στην τάξη και διαβάστε το όλοι μαζί. Στη συνέχεια, θα προσπαθήσετε να βρείτε τα βασικά στοιχεία του παραμυθιού. Ποιο είναι το σκηνικό; Ποιοι είναι οι ήρωές του; Τι έγινε στην αρχή; Τι έγινε μετά; Τι έγινε στο τέλος; Ποιο πρόβλημα παρουσιάστηκε; Πώς λύθηκε αυτό το πρόβλημα;

Γράψτε τις απαντήσεις των παιδιών κάτω από την αντίστοιχη στήλη στις καρτέλες που κολλήσατε στον πίνακα. Έπειτα κάντε το ίδιο και για άλλα παραμύθια.

Αφού τελειώσετε, κάντε μια συζήτηση με τα παιδιά. Τι παρατήρησαν από όλη αυτή τη διαδικασία; Τι συμπεράσματα έβγαλαν; Μήπως όλα τα παραμύθια έχουν ορισμένα βασικά στοιχεία; Και πώς μπορούν αυτά τα στοιχεία να τα χρησιμοποιήσουν στις δικές τους ιστορίες;

Μετά από όλο αυτό το παιχνίδι μπορείτε να τους ζητήσετε να σκεφτούν μια δική τους ιστορία, στηριγμένη σε αυτά τα βασικά στοιχεία. Σίγουρα δεν είναι πάντα καλό να βάζουμε τη φαντασία των παιδιών σε καλούπια ή να τους δίνουμε πλάνα για το πώς να γράψουν. Αλλά πιστεύω πως μία τέτοια καθοδήγηση θα τα βοηθήσει, ειδικά αν δυσκολεύονται στην παραγωγή λόγου.

Μπορείτε επίσης να φτιάξετε κι άλλες καρτέλες για κάθε ένα παραμύθι ξεχωριστά. Στο παραπάνω παράδειγμα, την Κοκκινοσκουφίτσα, τυπώστε καρτέλες με τους ήρωες, το σκηνικό, το πρόβλημα, τη λύση. Φτιάξτε φακέλους για κάθε στοιχείο, ένα φάκελο για τους ήρωες, έναν για το σκηνικό κ.ο.κ. και ζητήστε από τα παιδιά να βάλουν την κάθε καρτέλα του παραμυθιού στον αντίστοιχο φάκελο.

Αυτές είναι κάποιες από τις προτάσεις μου. Ελπίζω να σας αρέσουν και να τις αξιοποιήσετε και στη δική σας τάξη.

Λίγα λόγια για την Αθηνά Κάκου

Η Αθηνά Κάκου είναι πτυχιούχος δασκάλα. Αγαπά πολύ τα παιδιά και το όνειρό της ήταν να δουλέψει στην εκπαίδευση. Όνειρο που στην Ελλάδα του 2013 μοιάζει απατηλό. Γι’ αυτό και βρήκε άλλο τρόπο να ασχολείται μαζί τους, ανοίγοντας την επιχείρηση Craftaholic. Εκεί φτιάχνει χειροποίητα παιχνίδια και διακοσμητικά με βασικά υλικά το ύφασμα και την τσόχα. Παράλληλα, είναι το πρόσωπο που… κρύβεται πίσω από τη «Σοφή Κουκουβάγια», το εκπαιδευτικό της ιστολόγιο, όπου γράφει για εκπαιδευτικούς και γονείς, μοιράζεται μαζί τους δωρεάν υλικό και απαντά στις ερωτήσεις των μικρών παιδιών μέσα από ένα διασκεδαστικό παιχνίδι υιοθεσίας. Μας μιλάει για εκπαίδευση και κατασκευές.