Από πότε μπορεί να ξεκινήσει ένα παιδί την κολύμβηση; Τι να προσέξει ένας γονιός κατά την επιλογή του κολυμβητηρίου για το παιδί του; Τελικά τι είναι καλύτερο: το όζον ή το χλώριο; Αυτές και ακόμα περισσότερες απορίες μου έλυσε ο Γιώργος Γεωργιάδης, ο οποίος ασχολείται χρόνια τόσο με την κολύμβηση όσο και με την εκμάθηση αυτής, ενώ πίναμε έναν καφέ και συζητούσαμε χαλαρά για τα παιδιά μας.

Του ζήτησα να μοιραστεί τις εμπειρίες του μαζί σας και το έκανε με μεγάλη χαρά!

1. Μόδα ή ανάγκη για εναλλακτική άθληση η κολύμβηση; Ποια είναι η γνώμη σου και ποια η σημασία του νερού και της κολύμβησης για τα παιδιά;

Κατά 90% είναι ανάγκη για άθληση. Και μάλιστα από τις κυριότερες και πιο μακροχρόνιες. Μια βόλτα στα κολυμβητήρια θα σας πείσει. Γιατί, όμως, όχι “μόδα”; Μέχρι και κάποια χρόνια πριν την κρίση, στη Θεσσαλονίκη υπήρχαν όλα κι όλα 3 κολυμβητήρια, τα οποία κάλυπταν τις ανάγκες του κοινού, των ΤΕΦΑΑ και των αγωνιστικών ομάδων της πόλης. Αυτό ήταν και το μεγαλύτερο πρόβλημα που θυμάμαι ανέκαθεν. Με το που έμπαινε ο Απρίλιος όλα τα παιδάκια ξεκινούσαν κολυμβητήριο και οι πισίνες… βούλιαζαν! Συγκέντρωναν πληθυσμό πολλαπλάσιο της δυναμικότητάς τους, κάνοντας ανυπόφορο το συνωστισμό στην πισίνα, τα αποδυτήρια, προκαλώντας βρωμιά, φθορές, έλλειψη ζεστού νερού κλπ και πολλά παιδιά μοιραία αποκτούσαν δυσάρεστη εμπειρία ή σταματούσαν. Επόμενο δεν είναι; Με την εμφάνιση των ιδιωτικών κολυμβητηρίων, ο κόσμος μοιράστηκε. Παρ’ όλα αυτά οι πισίνες (παλιές και καινούργιες) έχουν μεγάλη πληρότητα. Που σημαίνει ότι ο αθλούμενος πληθυσμός αυξήθηκε σημαντικά. Συνέβαλαν φυσικά και οι πολλαπλές εθνικές επιτυχίες κυρίως στο πόλο (η Ελλάδα είναι 6^η παγκόσμια δύναμη) και τη μαραθώνια κολύμβηση. Φαίνεται λοιπόν, πως δεν είναι απλά μόδα, αλλά ότι ο κόσμος γνώριζε την αξία του αθλήματος και ανυπομονούσε για χώρους άθλησης.

Οσο για τη σημασία του νερού και της κολύμβησης για τα παιδιά, θεωρώ πως είναι πολυδιάστατη, δυναμική και χτίζεται με τον καιρό. Κατ’ αρχάς να μη ξεχνάμε δύο γεγονότα. Πρώτον ότι το περιβάλλον άθλησης δεν ειναι το φυσικό μας περιβάλλον. Δεύτερον ότι η όλη κουβέντα γίνεται επειδή τα παιδιά λατρεύουν το νερό. Και έχει σημασία γιατί τα ίδια γνωρίζουν πολύ καλά τι χρειάζονται, απλά δε ξέρουν να το εκφράσουν όπως οι μεγάλοι. Το νερό όμως ελλοχεύει και κινδύνους. Τι κάνουμε στην εκμάθηση λοιπόν; Του δίνουμε αυτό που χρειάζεται σε ελεγχόμενο και ασφαλές πλαίσιο. Έτσι, αρχικά το παιδί γνωρίζει το νερό, εξοικειώνεται, μαθαίνει να μη το φοβάται μεν, να το σέβεται δε. Σημαντική διαφορά. Προσοχή όμως! Κανένα μωρό ή παιδί δεν είναι 100% ασφαλές στο νερό από μόνο του. Μπορεί να μάθει να αντιδρά σωστά και αντανακλαστικά τα πρώτα δευτερόλεπτα, αλλά δε μπορεί να το κάνει για πολλή ώρα. Επίσης, το παιδί αυξάνει την αυτοπεποίθησή του όταν αρχίζει να επιπλέει χωρίς βοήθεια σε ένα περιβάλλον που μέχρι πριν το φοβόταν, ενώ όταν πλέον μάθει την τεχνική κολύμβησης και καλύπτει αποστάσεις, καλλιεργεί την ευγενή άμιλλα και τον συναγωνισμό με τους συναθλητές του. Και τέλος, για ένα παιδί στην προεφηβεία και εφηβεία, η προπόνηση είναι μέρος της καθημερινότητάς του και του παρέχει μια πολύ καλή και υγιή συνήθεια. Θυμάμαι, όταν ως προέφηβοι κάναμε την πρώτη μας “επανάσταση”, κάποιοι έκαναν κοπάνες, έπιναν καφέ και κάπνιζαν στα κρυφά, κάποιοι άλλοι κάναμε προπόνηση, κερδίζαμε αγώνες και μαζεύαμε μετάλλια. Ψυχολογικά, όλοι καλύπταμε την ίδια ανάγκη, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Και εκτός από τη σημασία της κολύμβησης στην ψυχοσύνθεση και την κοινωνικότητα του παιδιού, υπάρχει και η βιολογική σημασία της. Η κολύμβηση ανήκει στα αθλήματα που διαπλάθουν ομοιόμορφα όλο το σώμα, βελτιώνει την καρδιακή λειτουργία, την αναπνευστική ικανότητα και τη στάση του σώματος, ενώ τα παιδιά (και αργότερα ενήλικες) που κολυμπούν συστηματικά έχουν κατά μέσο όρο λιγότερες ασθένειες και κρυολογήματα.

2. Από ποια ηλικία μπορεί ένα παιδί να ξεκινήσει την κολύμβηση (αναφορά και στο baby swimming).

Θεωρητικά από τη στιγμή που αναπτύξει το μηχανισμό θερμορύθμισης για να μπορεί να προσαρμόζεται στη θερμοκρασία του νερού (συνήθως 28^oC – 32 ^oC σε μια πισίνα εκμάθησης). Υπάρχουν όμως πλέον και προγράμματα για πολύ μωρά, όπου η πισίνα θερμαίνεται στους 33^oC και πάνω, οπότε το βρέφος μπορεί να ξεκινήσει και από 8 εβδομάδων, αρκεί να έχει επουλωθεί ο ομφάλιος λώρος και να είναι τουλάχιστον 4 κιλά. Εκτίμησή μου είναι ότι μετά τον 5^ο – 6^ο μήνα είναι μια πολύ καλή ηλικία για να ξεκινήσει ο γονιός το παιδί του βρεφική κολύμβηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μετά δε γίνεται. Η βρεφική κολύμβηση (η οποία γίνεται απαραιτήτως παρουσία του γονέα μέσα στην πισίνα) διαρκεί μέχρι τα 3,5 – 4 χρόνια, ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που ξεκίνησαν την κολύμβηση σε ηλικία 6 μηνών – 4 ετών γίνονται πιο αυτόνομα και κοινωνικά, μαθαίνουν να ξεπερνούν πιο εύκολα τους φόβους τους, αναπτύσσουν καλύτερα τον λόγο, την αντίληψη τους και ικανότητες τέτοιες, που τους βοηθούν αργότερα στη μάθησή τους στο σχολείο, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης. Μετά τα 4 το παιδί είναι σε θέση και πρέπει να ενταχθεί σε μια ομάδα σε πισίνα εκμάθησης, χωρίς την παρουσία του γονέα, υπό την καθοδήγηση ενός έμπειρου προπονητή. Το μάθημα γίνεται πλέον σε διαφορετική βάση, ώστε να εξακολουθεί να μεγιστοποιείται το όφελος από το κολύμπι. Ανώτατο όριο φυσικά δεν υπάρχει. Και μάλιστα, προσωπικά θα συνιστούσα την ενασχόληση και των γονιών με την κολύμβηση, σε προγράμματα εκμάθησης ενηλίκων. Εκτός από τα προσωπικά οφέλη στην υγεία και την ευεξία μας, δεν υπάρχει καλύτερη επιβεβαίωση για τα παιδιά μας από το να κάνουμε ότι κι εκείνα και να μοιραζόμαστε τις στιγμές τους.

3. Ποια είναι τα προτερήματα και τα μειονεκτήματα της ατομικής και της ομαδικής προπόνησης αντίστοιχα;

Προσωπικά χρησιμοποιώ την ατομική προπόνηση για 3 κυρίως λόγους. Αρχικά για να βοηθήσω κάποια παιδάκια που θέλουν αλλά φοβούνται να ξεπεράσουν τον αρχικό τους φόβο. Επίσης, στην επιτάχυνση της εκμάθησης συγκεκριμένων δεξιοτήτων και τη βελτίωση συγκεκριμένων τομέων όπου έχουν μείνει πίσω. Γενικά, τα ιδιαίτερα μαθήματα κολύμβησης πρέπει να είναι πολύ στοχευμένα και πάντα έχοντας υπ’ όψιν ότι τα παιδιά θα ενταχθούν αργότερα σε κάποια ομάδα. Πολύ συχνά πλέον, οι εξατομικευμένες προπονήσεις παιδιών επιλέγονται και λόγω δυσκολιών στα ωράρια των γονιών. Συνήθως διαρκούν περίπου 30’ και καλό είναι να γίνονται σε κύκλους μαθημάτων (15-20 μαθήματα ανά κύκλο).

Τα πλεονεκτήματα της ομαδικής προπόνησης είναι πάρα πολλά. Τα παιδιά ξεπερνούν τους φόβους τους κοινωνικοποιούνται και μαθαίνουν πιο εύκολα, αφού μιμούνται το ένα το άλλο και η εκμάθηση έρχεται τόσο αβίαστα, όσο και το περπάτημα. Σε μετέπειτα ηλικίες αναπτύσσουν με λειτουργικό τρόπο την ευγενή άμιλλα και τον συναγωνισμό, μαθαίνουν να συνεργάζονται και να λειτουργούν στο πλαίσιο μιας ομάδας, ενώ οι παρέες τους στηρίζονται σε υγιή θεμέλια. Ακόμη και κοινωνιολογικά, σε μια παρέα από προέφηβους πολίστες, η “μαγκιά” είναι να είσαι ο πιο γρήγορος ή ο πιο δυνατός παίκτης, ενώ σε μια άλλη παρέα ενδεχομένως να ισχύουν άλλα πρότυπα (πχ το ποιος καπνίζει ή ποιος κάνει bullying). Μειονεκτήματα δεν έχω βρει ακόμα, για να είμαι ειλικρινής. Ίσως μόνο το ότι ένα ταλέντο μπορεί να χαθεί μέσα σε μια μέτρια ομάδα, αλλά αυτό γίνεται σε επίπεδο πρωταθλητισμού, που δεν είναι του παρόντος.

4. Ποιες είναι οι πιο συχνές ανησυχίες των γονιών σχετικά με την επιλογή του κολυμβητηρίου για τα παιδιά τους και τι έχεις να τους προτείνεις;

Θα παραθέσω σε λίστα τις κύριες ανησυχίες που έχω ακούσει να εκφράζονται κατά καιρούς, για να μπορέσω να αναφερθώ σύντομα και ξεχωριστά σε καθεμία.

• Το χλώριο. Οι γονείς ανησυχούν ότι είναι βλαβερό και προκαλεί προβλήματα στο δέρμα, τους πνεύμονες και τα μάτια. Σε παιδιά που έχουν ήδη ευαισθησία η δερματικά προβλήματα ενδέχεται να αποτελέσει αφορμή για κάποιον ερεθισμό, ερεθισμοί στα μάτια οφείλονται σε λανθασμένη ρύθμιση του PH της πισίνας και όχι στο χλώριο, ενώ για το αναπνευστικό σύστημα ξέρω ότι το κολύμπι συστήνεται εδώ και χρόνια από πνευμονολόγους για την αντιμετώπιση του άσθματος. Επίσης, το χλώριο είναι μέχρι σήμερα, ο εγκεκριμένος και πιο ασφαλής τρόπος απολύμανσης λόγω της υπολειμματικής του δράσης, την οποία δεν έχει το όζον. Και τέλος, θέλω να σας θυμίσω ότι το νερό που πίνουμε έχει χλώριο κι ας είναι σε μικρότερη ποσότητα. Το όζον είναι πιο γρήγορο και αποτελεσματικό από το χλώριο στην εξόντωση βακτηρίων, αλλά δεν έχει την υπολειμματική δράση του χλωρίου ή του βρωμίου (που χρησιμοποιείται εναλλακτικά του χλωρίου). Αυτό σημαίνει ότι το νερό θα καθαρίσει καλύτερα στο σύστημα οζονισμού, όταν όμως βγει στην πισίνα, είναι πάλι εκτεθειμένο και “απροστάτευτο”, οπότε το χλώριο αναλαμβάνει να το κρατήσει καθαρό. Επίσης, μια άλλη ιδιότητα του όζοντος είναι η χαρακτηριστική διαύγεια που δίνει στο νερό. Εξ ου και η αίσθηση της καθαρότητας. Γι’ αυτό το όζον σε πισίνες δημόσιας χρήσης, πρέπει να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό και όχι εναλλακτικά του χλωρίου.
• Η καθαριότητα αποδυτηρίων και χώρων. Εξηγήσαμε παραπάνω πως βγήκε το κακό όνομα στα δημόσια κολυμβητήρια. Η αλήθεια είναι ότι κάποια ιδιωτικά κολυμβητήρια φαίνονται και είναι πιο καθαρά από τα δημόσια. Γενικά, όμως, εκτιμώ ότι η διαφορά στην καθαριότητα δεν είναι τέτοια που να δικαιολογεί αυτήν την σχεδόν εμμονική βαρύτητα που δίνεται στο θέμα. Ξέρετε, πολλοί περιμένουν, υποσυνείδητα βέβαια, να συναντήσουν καθαριότητα σχεδόν εφάμιλλη με του μπάνιου τους.
• Το ότι το παιδί θα πρέπει να σταματήσει το χειμώνα για να μη κρυώσει. Οι πισίνες εκμάθησης είναι κλειστές και το νερό θερμαίνεται στους 29^oC – 32 ^o Από εκεί και πέρα τα παιδιά τελειώνοντας την προπόνηση, μπαίνουν σε θερμαινόμενα αποδυτήρια, κάνουν ζεστό ντους, φοράν ζεστά ρούχα (μπουφάν, μάλλινο σκούφο κλπ) και κατά πάσα πιθανότητα μπαίνουν σε κάποιο μεταφορικό μέσο. Αν γίνουν αυτά δύσκολα θα κρυώσει ένα παιδί.

Το κολύμπι δε δημιουργεί χρόνια προβλήματα υγείας. Όμως κάθε παιδί είναι μοναδικό και ο οργανισμός του αντιδρά διαφορετικά. Και ο γονιός είναι αυτός που το γνωρίζει καλύτερα. Αν, λοιπόν, παρατηρήσει κάτι ασυνήθιστο στην υγεία του, θα πρέπει να απευθυνθεί στον αντίστοιχο γιατρό.

Δικαιολογώ και κατανοώ απολύτως τους γονείς για τις ανησυχίες τους, αυτές και άλλες πολλές. Έχω κι εγώ αντίστοιχες για το παιδί μου. Όμως, όντας ανελλιπώς παρών στις πισίνες εδώ και 30 χρόνια, σας διαβεβαιώ πως δεν είχα ποτέ κάποιο πρόβλημα υγείας.

Εν κατακλείδι, όταν κάποιος γονιός αποφασίσει να πάει το παιδί του στην πισίνα πρέπει, κατά την ταπεινή μου γνώμη, να έχει υπ΄όψιν του ότι ο προπονητής είναι ο καθοριστικότερος παράγοντας. Είναι όπως ο δάσκαλος στο σχολείο ίσως και κάτι παραπάνω, διότι το νερό δεν είναι το φυσικό περιβάλλον του παιδιού. Είναι αυτός που θα χρησιμοποιήσει τις κατάλληλες παιδαγωγικές μεθόδους για να το κάνει να αγαπήσει και να εξοικειωθεί με το νερό χωρίς να το πιέσει, που θα το βοηθήσει να ξεπεράσει τους φόβους του και θα ασχοληθεί μαζί του ατομικά, ακόμη και στο πλαίσιο μιας ομάδας. Πιστέψτε με, δεν έχει τόση σημασία αν το νερό απολυμαίνεται μόνο με χλώριο ή με χλώριο και όζον, ούτε αν οι εγκαταστάσεις του καθαρίζονται 5 φορές τη μέρα ή 1.

Έχοντας αυτά κατά νου, εκείνο που συστήνω σε όλους τους φίλους – γονείς που με έχουν ρωτήσει για το θέμα, είναι (1) Να επιλέξει αρχικά το ή τα κολυμβητήρια που τον βολεύουν χωροταξικά και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα όσα προανέφερα, (2) να πάρει τηλέφωνο στο/α κολυμβητήριο/α και να ρωτήσει ποιες ώρες γίνεται εκμάθηση (3) να πάει μια μέρα με το παιδί, να δουν το κολυμβητήριο και τις ομάδες και αν θέλει να επιλέξει μια.

Αν έχεις κάποια απορία μπορείς να αφήσεις το σχόλιό σου.

Λίγα λόγια για τον Γιώργο Γεωργιάδη

Ο Γιώργος Γεωργιάδης είναι αθλητής του υγρού στίβου από το 1983 μέχρι και σήμερα, με συμμετοχές και διακρίσεις σε πανελλήνια πρωταθλήματα υδατοσφαίρισης, κλασσικής και μαραθώνιας κολύμβησης. Η αγάπη του για τα παιδιά και τον υγρό στίβο, τον οδήγησαν το 1994 στην ενασχόληση με την εκμάθηση κολύμβησης σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο, να τους μεταδώσει την αγάπη για την κολύμβηση και τον αθλητισμό. Με την κόρη του, Έλενα, απολαμβάνουν μαζί, σε κάθε ευκαιρία, όμορφες στιγμές στην πισίνα και τη θάλασσα.

photo via 

Διάβασε ακόμα 11 συμβουλές για σωστό αλλά και τρελό παιχνίδι στη θάλασσα!