Απόσπασμα από το βιβλίο του Στέλιου Παπαβέντση (Παιδίατρος _ Σύμβουλος Γαλουχίας) “Προικισμένα μωρά εμπνευσμένοι γονείς: για μια άλλη προσχολική ηλικία” (Εκδόσεις Πατάκη)

Η βόλτα, η αλλαγή παραστάσεων, είναι ζωτικής σημασίας ήδη από τους πρώτους μήνες της ζωής. Τα βρέφη που εκτίθενται με ασφάλεια και αγάπη σε νέα ερεθίσματα γίνονται πιο ενεργητικά, πιο ζωντανά. Αποκτούν αυτοπεποίθηση, παίρνουν από μόνα τους πρωτοβουλία να εξερευνήσουν τον κόσμο, να υπερκεράσουν το φόβο του αγνώστου. Αποκρυπτογραφούν πτυχές του κόσμου, διεκδικούν από το εκάστοτε εξωτερικό τους περιβάλλον τη χαρά και την ικανοποίηση, και τελικά γίνονται έξυπνα, εύστροφα και κοινωνικά νήπια και παιδιά καθώς μεγαλώνουν. Τα “περπατημένα” μωρά γίνονται πιο εύκολα “περπατημένοι” ενήλικες. Μια προγραμματισμένη, ασφαλής έκθεση στον καθαρό αέρα υπηρετεί την υγεία, σωματική και ψυχική.

Έκθεση σε μεγάλες και προχωρημένες εμπειρίες

Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τα βιβλιοπωλεία. Συνήθιζα να πηγαίνω συχνά με το δεκαοχτώ μηνών γιο μου σε μεγάλα βιβλιοπωλεία: Η γυναίκα μου κάθεται με τη μικρή μας στο καφέ του βιβλιοπωλείου κι εμείς ξεκινάμε την περιήγηση. Τον αφήνω να περπατήσει ανάμεσα στα ράφια στα διάφορα τμήματα. Σταματά, παίρνει ένα βιβλίο από ένα ράφι, το περιεργάζεται. Ξεφυλλίζει τις σελίδες του, επικεντρώνεται σε εικόνες, με εμένα παράλληλα να του μιλάω για ότι του προκαλεί ενδιαφέρον. Μαθαίνει να βάζει το βιβλίο πίσω στο ράφι, να μου δείχνει κάτι που του αρέσει, να κοιτάζει τους ανθρώπους γύρω του, που κάνουν παρόμοια πράγματα με αυτόν. φτάνει στο τμήμα με τα παιδικά βιβλία, τα ψαχουλεύει με χαρά. Παίζουμε πηγαίνοντας κάτω με τις σκάλες και ανεβαίνοντας πίσω με το ασανσέρ. Ακούει την ανάλαφρη μουσική του βιβλιοπωλείου και χορεύει που και που. Χαμογελάει στους περαστικούς και επιστρέφει με περιέργεια στο καφέ για να δει τη μαμά, μόλις τον παροτρύνω να πάει πίσω. Έχει περάσει υπέροχα, κι εγώ μαζί του. Σε αυτή τη μία ώρα έχει μάθει ένα σωρό πράγματα: πως να μοιράζεται την προσοχή του μαζί μου, πώς να ανακαλύπτει άφοβα τον κόσμος, πώς να πειραματίζεται αλλά και πως να υπακούει σε κανόνες. Πώς να συνδυάζει εμπειρίες όπως εξερεύνηση, βιβλίο, μουσική. Μαθαίνει να αγαπάει όλα αυτά που ένας βιβλιόφιλος ενήλικας λαίμαργα λαχταρά μπροστά σε μία βιβλιοθήκη: τη μυρωδιά του βιβλίου, το χαρτί, την περιπλάνηση από τον ένα τόμο στον άλλο, τη συμμετοχή του διπλανού αναγνώστη στην κοινή εμπειρία και τη δημιουργική ηρεμία του χώρου. Με αυτόν τον τρόπο, το βιβλίο γίνεται χαρά που ριζώνει και εντυπώνεται στα κύτταρα του μικρού παιδιού.

Αυτή είναι μια απλή αλλά μεγάλη εμπειρία για ένα νήπιο. Πολλοί γονείς θα την έβρισκαν αδύνατη, άκαιρη ή άσκοπη. Στην πραγματικότητα, τα μωρά έχουν εντυπωσιακές ικανότητες να απορροφούν πράγματα που τα θεωρούμε προχωρημένα. Προσαρμόζονται σε αυτά που τους δείχνουμε και γίνονται μεγάλα αν φτιάξουμε μεγάλο καλούπι. Αντίστροφα, μπορούν εύκολα να παλινδρομήσουν σε βρεφική συμπεριφορά. και να “μικρύνουν” αν τα κλείσουμε στους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού και τα κυνηγάμε από πίσω για να φάνε και να κοιμηθούν στην ώρα τους. Είναι κανονικοί άνθρωποι, όχι έγκλειστοι σε φυλακή με συσσίτιο. Δικαιούνται να γευτούν εμπειρίες διαφορετικές, ανυψωτικές, υπερβατικές, με τον ίδιο τρόπο που τις δικαιούμαστε και εμείς: μια συναυλία ένα γλυκό καλοκαιρινό βραδάκι στη θάλασσα· μια περιήγηση στους πολύχρωμους πίνακες μιας αίθουσας τέχνης με το καρότσι· μια επίσκεψη με τον ίδιο τρόπο ή με μάρσιπο σε ένα μουσείο φυσικής ιστορία ή αυτοκινήτων· μια περιπλάνηση σε φάρμα με ζώα ή ένα λούνα πάρκ· ένα υπαίθριο θέατρο με καραγκιόζη ή μαριονέτες · μια εκδρομή με πικ νικ στη φύση, στου βουνό ή την παραλία · μια έξοδο σε ένα εστιατόριο με διαφορετικό φαγητό από το σπιτικό (και με διαθέσιμη καρέκλα για νήπια!) · ένα ταξίδι με το τρένο ή το αεροπλάνο · μια περιήγηση σε λαϊκή αγορά ή σε εμπορικό κέντρο · και πολλές άλλες επιλογές για δυνητικά τεράστιες εμπειρίες, που θα μείνουν ανεξίτηλα χαραγμένες στη διψασμένη, αγνή ψυχή βρεφών και νηπίων.

Η αναδημοσίευση γίνεται με την άδεια του συγγραφέα και παιδιάτρου – συμβούλου γαλουχίας Στέλιου Παπαβέντση. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του pediatros-thes.gr για περισσότερη αρθρογραφία.