Γραφει η Εύχαρις Παναγοπούλου | Σύζευξη

Σε έναν κόσμο όπου η μητρότητα παρουσιάζεται συχνά ως μια ατέλειωτη λίστα υποχρεώσεων, θυσίας και απόλυτης αφοσίωσης, η λέξη «Εγώ» μοιάζει σχεδόν απαγορευμένη. Οι περισσότερες ομάδες, σελίδες και συζητήσεις γύρω από τη μητρότητα επικεντρώνονται στο πώς να είσαι καλύτερη μαμά· όχι στο πώς να παραμείνεις ολόκληρη γυναίκα. Κι όμως, αυτό το παραμελημένο κομμάτι –το προσωπικό «Εγώ»– είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζεται η υγιής, ισορροπημένη και ευτυχισμένη μητρότητα.

Γιατί οι μαμάδες “χάνουν” το Εγώ τους;

Η κοινωνία διδάσκει στις γυναίκες ότι η καλή μαμά:

βάζει πάντα τους άλλους πάνω από τον εαυτό της
δεν παραπονιέται
αντέχει τα πάντα
έχει λύση για όλα
«πρέπει» να είναι συνεχώς διαθέσιμη

Και κάπως έτσι, σιγά σιγά, το Εγώ μικραίνει. Οι προσωπικές ανάγκες, οι επιθυμίες, η ξεκούραση, η αυτοπραγμάτωση… όλα παίρνουν σειρά αναμονής χωρίς ημερομηνία. Όμως η αλήθεια είναι απλή: μια μαμά με ισχυρό, υγιές “Εγώ” είναι καλύτερη μαμά από μια μαμά “αφανισμένη”. Δεν πρόκειται για εγωισμό. Πρόκειται για αυτοσυνείδηση, σεβασμό στον εαυτό, προσωπικά όρια και δικαίωμα στην αυτονομία. Κι αυτά δεν απειλούν τη σχέση με τα παιδιά, αντίθετα την ενδυναμώνουν.

Όταν μια γυναίκα γίνεται μητέρα, η ταυτότητά της αλλάζει. Αυτό είναι φυσικό. Αλλά δεν πρέπει να εξαφανίζεται. Όταν η μαμά δεν έχει χώρο για τον εαυτό της, τότε:

εμφανίζει υψηλότερα επίπεδα άγχους
εξουθενώνεται πιο εύκολα
μειώνεται η αντοχή της σε καθημερινές δυσκολίες
αυξάνει ο κίνδυνος burnout
νιώθει πως «δεν την βλέπει κανείς», ούτε η ίδια

Η σωματική υγεία: το σώμα μιλά όταν το “Εγώ” σωπαίνει

Το σώμα δεν ξεγελιέται. Όταν οι μαμάδες αγνοούν το Εγώ τους, συχνά εμφανίζουν:

χρόνια κούραση
πονοκεφάλους, ημικρανίες
πόνους στον αυχένα/μέση
ορμονική απορρύθμιση
χαμηλή ενέργεια ή ανορεξία για δραστηριότητες

Η αυτοφροντίδα δεν είναι χόμπι. Είναι σωματική επιβίωση.
Όταν μια μαμά επιτρέπει στον εαυτό της να έχει προσωπικό χρόνο, να ασκείται, να κοιμάται και να κάνει πράγματα που της δίνουν χαρά, το σώμα της ανταποκρίνεται. Το Εγώ δίνει στο σώμα χώρο να αναπνέει.

Πώς το υγιές “Εγώ” βελτιώνει τη σχέση με τα παιδιά

Τα παιδιά δεν χρειάζονται μια μαμά που δίνει τα πάντα. Χρειάζονται μια μαμά που έχει κάτι να δώσει. Τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από το παράδειγμα, όχι τις λέξεις. Όταν βλέπουν μια μητέρα που σέβεται τον εαυτό της, παίρνει χρόνο για εκείνη, έχει ενδιαφέροντα, βάζει όρια, εξελίσσεται ως άτομο, τότε μεγαλώνουν:

με υγιή αυτοεκτίμηση
με σεβασμό στα δικά τους όρια
με κατανόηση της έννοιας της προσωπικής αξίας
με πρότυπο μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα

Οι μαμάδες που κρατούν το “Εγώ” τους, μεγαλώνουν παιδιά που ξέρουν να κρατούν το δικό τους. Η κοινωνία συχνά τα μπερδεύει. Ο εγωισμός λέει: «Μόνο εγώ» Το υγιές Εγώ λέει: «Κι εγώ» Αυτή η μικρή διαφορά αλλάζει τα πάντα. Αν είσαι μαμά και νιώθεις ότι έχεις χαθεί, δεν φταις εσύ. Έτσι είναι δομημένη η αφήγηση γύρω από τη μητρότητα. Όμως μπορείς να την ξαναγράψεις.

Το Εγώ σου δεν είναι πολυτέλεια. Είναι αυτό που σε κρατά ολοκληρωμένη, δυνατή και παρούσα – όχι μόνο ως μαμά, αλλά ως γυναίκα, ως άνθρωπο. Η μητρότητα δεν ζητά να χαθείς μέσα της. Ζητά να βάλεις τον εαυτό σου μαζί με όλα τα υπόλοιπα – όχι απέναντί τους. Κρατώντας και αναπτύσσοντας το “Εγώ” σου, δεν κάνεις κάτι εγωιστικό. Κάνεις κάτι βαθιά υγιές, βιώσιμο και απελευθερωτικό.

Για εσένα.
Για το σώμα σου.
Για την ψυχή σου.
Και τελικά… για τα παιδιά σου!

Λίγα λόγια για την Εύχαρις Παναγοπούλου

Η Εύχαρις Παναγοπούλου, Ψυχολόγος Υγείας, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής, του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, είναι ειδικός σε θέματα στρες, συναισθηματικής διαχείρισης και ψυχοσωματικής υγείας. Αφού ολοκλήρωσε τις διδακτορικές της σπουδές στην Ολλανδία, ήρθε στην Ελλάδα ως υπότροφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να μελετήσει τις επιπτώσεις του στρες στην υγεία. Ήταν υπότροφος Fullbright στο Πανεπιστήμιου της Νέας Υόρκης για να μελετήσει τη σχέση της τέχνης με την υγεία. Σήμερα, παράλληλα με τη θέση της στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, είναι επισκέπτρια καθηγήτρια στο τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Manchester. Είναι Διευθύντρια του ΠΜΣ «Εφαρμογές της Ψυχολογίας στην Υγεία» του Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ και Πρόεδρος του Κέντρου Προαγωγής Πολιτισμού και Υγείας του ΑΠΘ. Διετέλεσε πρόεδρος του 1ου Διεθνούς Συνεδρίου για την Πολιτιστική Συνταγογράφηση. Στο ερευνητικό της έργο μελετάει την επίδραση διάφορων μορφών τέχνης στην υγεία. Πιστεύει ότι η ψυχοθεραπεία μπορεί να γίνει και εκτός γραφείου και έχει εισάγει στην Ελλάδα την Πολιτιστική Ψυχοθεραπεία, ένα καινοτόμο πολιτιστικό προϊόν με πρωτοφανή απήχηση στο ευρύ κοινό. Είναι Πρόεδρος της ΣύΖευξης, του μοναδικού κέντρου διασύνδεσης επιστήμης και τέχνης για την ενδυνάμωση κάθε οικογένειας στην Ελλάδα σήμερα.

Μέσα στον Ιανουάριο διοργανώνεται ένας νέος κύκλος εργαστηρίων με τίτλο: «Εγώ… η Μαμά». Αφορά στη φροντίδα του πολύτιμου “Εγώ” της κάθε μαμάς, το οποίο πρέπει να κρατηθεί ζωντανό, να καλλιεργηθεί και να γεμίσει ενέργεια, χαρά και αγάπη, για χάρη των ίδιων των μαμάδων αλλά και των παιδιών τους.

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για τον κύκλο 6 συναντήσεων, που θα ξεκινήσει την Παρασκευή 16 Ιανουαρίου 2026 ΕΔΩ.