Γράφει η Μαρίνα Πολυμερίδου | Παραμυθούπολη

Μπήκε για τα καλά το φθινόπωρο, η σχολική χρονιά έχει πάρει πια μπρος και λίγο πριν στολίσουμε τα χριστουγεννιάτικα δέντρα έχουμε να πάμε και σε μια παρέλαση! Μπλε και άσπρο παντού, γραβάτες και γοβάκια, φρεσκοχτενισμένα κεφαλάκια, ομπρέλες, αεροπλάνα και άλλα που χτίζουν τις αναμνήσεις της ημέρας. Και φυσικά η αφορμή, ο πόλεμος, στο φόντο σαν μακρινή ξεθωριασμένη ανάμνηση.

Ο πόλεμος για τα σημερινά παιδιά είναι μάλλον κάτι άλλο… Τα παιδιά παίζουν πόλεμο, παίζουν τους κακούς και τους καλούς, παίζουν αντίπαλοι με άλλα παιδιά. Τα παιδιά τον ξέρουν τον πόλεμο, τον αναγνωρίζουν και τον αναζητούν στο παιχνίδι τους και στα διαβάσματά τους. Πόλεμος σημαίνει δράση, σημαίνει πλοκή κι αυτό φυσικά τον κάνει ιδιαίτερα γοητευτικό τόσο στο παιχνίδι όσο και στις ιστορίες. Γι’ αυτό και, αν θέλουμε να μιλήσουμε για την ειρήνη, τα οφέλη της, τις συνθήκες διατήρησής της κ.ά., ίσως να είναι πιο αποτελεσματικό να επιλέγουμε αυτό το μονοπάτι, να περνάμε δηλαδή μέσα από τον πόλεμο!

Μια εθνική επέτειος μπορεί να αποτελεί ευκαιρία για να συζητήσουμε με τα παιδιά για τον πόλεμο, για την ειρήνη, για τον εχθρό, για τον καλό και τον κακό κι ίσως ένα βιβλίο να μας δώσει μια καλή αφορμή για τέτοιες συζητήσεις.

Προτάσεις για παιδιά προσχολικής ηλικίας και μικρούς αναγνώστες

Ο εχθρός, Νταβίντε Καλί – Σερζ Μπλοκ, εκδόσεις Πατάκη

Γιατί είναι το αγαπημένο μου αντιπολεμικό βιβλίο! Για την άποψη στην εικονογράφησή του, για τη δύναμη του κειμένου, γιατί μπορείς να το διαβάσεις στα 3 και στα 13 και στα 103 και κάθε φορά να βρίσκεις ένα άλλο απόσπασμα, μια ακόμη ξεχωριστή φράση. Το δικό μου αγαπημένο:

Τη νύχτα, πάνω από την τρύπα μου βλέπω χιλιάδες αστέρια. Τα αστέρια με κάνουν να σκέφτομαι. Σκέφτομαι ότι θα ήθελα να βρίσκομαι εκεί ψηλά και να βλέπω κάτω. Θα κοιτάει κι αυτός τα αστέρια, όπως εγώ; Σκέφτομαι ότι, αν τα κοιτάει, μπορεί να του περάσει από το μυαλό ότι αυτός ο πόλεμος δεν έχει κανένα νόημα κι ότι πρέπει να τον σταματήσουμε.

Ο μικρός στρατιώτης, Πάουλ Φέιρεπτ, εκδόσεις Σύγχρονοι Ορίζοντες

Γιατί σε μια τόσο μικρή ιστορία χωράνε φράσεις όπως ‘Εγώ έζησα’ ή ‘Κάποιοι φίλοι μου είχαν σκοτωθεί’. Γιατί τα παιδιά μπορούν να ακούσουν τη φρίκη του πολέμου, όταν τους περιγράφεται με απλότητα και αλήθεια.

Πατάτες πατάτες,  Ανίτα Λόμπελ, εκδόσεις Άγκυρα

Γιατί μπορείς να μιλήσεις για τον πόλεμο και τα δεινά του χρησιμοποιώντας ένα τόσο απτό  πράγμα, όπως είναι η πατάτα! Ένα κείμενο πολύ πολύ απλό και γι’ αυτό τόσο δυνατό που περιγράφει ξεκάθαρες εικόνες προσώπων και καταστάσεων.

Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο, Αντώνης Παπαθεοδούλου, εκδόσεις Πατάκη

Κι όταν έρθει η συζήτηση στο ‘τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να αποτρέψουμε τον πόλεμο’, τότε ο νους πάει κατευθείαν σ’ αυτήν την πόλη, την αλλιώτικη, την ανατρεπτική, την παιχνιδιάρα σαν τον συγγραφέα της! Και πώς τον έδιωξε αυτή η πόλη τον πόλεμο; Απλό: παίζοντας και ανατρέποντας τα στερεότυπα. Αλλά μιλάμε για τόσο παιχνίδι και τόση ανατροπή και τόση αναμπουμπούλα, που αποσυντονίζει και τον ίδιο τον πόλεμο και τον καθιστά αναποτελεσματικό.